ދާއިމީ ބަލީގެ ބޭސް ބޭނުންކުރާ މީހުންގެ ފަރުވާ މެދުކަނޑާނުލާ ކުރިއަށް ގެންދިއުމަކީ ކޮވިޑުން ސަލާމަތްވުމަށް އެޅޭ މުހިންމު ފިޔަވަޅެއް ކަމަށް އައިޖީއެމްއެޗްގެ ޑޮކްޓަރު އަހުމަދު ޝަހީދު ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ.
ހެލްތް ޕްރޮޓެކްޝަން އެޖެންސީ (އެޗްޕީއޭ) ގެ ފަރާތުން ނެޝަނަލް އެމަރޖެންސީ އޮޕަރޭޝަން ސެންޓަރުގައި ބޭއްވި ޑޮކްޓަރުންގެ ޕެނަލްގައި ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ޑރ. އަހުމަދު ޝަހީދު ވިދާޅުވީ އާންމުކޮށް ފަރުވާ ކުރަމުންދާ ބަލިތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ހަކުރު ބަލި، ހިތުގެ ބަލިފަދަ ބަލިތަކަށް ފަރުވާ ކުރާ ބޭސްތައް މެދުކަނޑާ ނުލާ, ފަރުވާތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުން މުހިންމު ކަމެއް ކަމަށެވެ. އަދި ސަބަބަކީ މި ބަލިތައް ކޮންޓްރޯލް ކޮށްފައި ބެހެއްޓުމަކީ ކޮވިޑް-19 ޖެހުމުގެ ސަބަބުން ބަލި ހާލު ޖެހުމުގެ ފުރުސަތުވެސް ކުޑަވާނެ ކަމަކަށްވާތީ ކަމަށް ޑރ. ޝަހީދު ވިދާޅުވިއެވެ.
މީގެ އިތުރުން ބޭނުން ކުރަމުންދާ ބޭސްތައް އަދި ފަރުވާ ކުރުމަށް ބޭނުންކުރާ އެކިއެކި ލިޔުންތައް ތަރުތީބުކޮށް ފަސޭހައިން ފެންނާނެ ގޮތަކަށް ބެހެއްޓުން މުހިންމު ކަމަށާއި، އެއީ ހޮސްޕިޓަލަށް ގެންދަން ޖެހިއްޖެ ހާލަތެއްގައި ވެސް ގެންދަން ފަސޭހަވާނީ އެއިރުން ކަމަށް ޑރ. ވިދާޅުވިއެވެ.
މީގެ އިތުރުން އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނާއި ހައިރިސްކް މީހުން ބަލިވެއްޖެ ހިނދެއްގައި ސިއްހީ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ޑޮކްޓަރަށް ދެއްކުމުގެ ފުރުސަތު ނުވަތަ އޮންލައިން ކޮންސަލްޓޭޝަން ހެދުމުގައި އިސްކަންދެވޭނެ އިންތިޒާމްތަކެއް ސިއްހީ ފަރުވާދޭނެ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ކަނޑައެޅިފައި ހުރުން މުހިންމު ކަމަށް ވެސް ޑރ. ޝަހީދު ވިދާޅުވިއެވެ.
ޕެނަލްގައި ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ޑރ. ޝަހީދު ވިދާޅުވީ ދިރާސާތައް ދައްކާގޮތުން ކޮވިޑް-19 ޖެހުމުގެ ސަބަބުން ބަލި ބޮޑުވުމުގެ ސަބަބުން އާންމުކޮށް އެޑްމިޓް ކުރަން ޖެހެނީ އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުން ނުވަތަ 65 އަހަރުން މަތީ މީހުން ކަމަށެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން ދިގު މުއްތަކަށް ފަރުވާކުރަންޖެހޭ ބަލި މީހުން ހިމެނޭ ކަމަށެވެ.
މިކަހަލަ ބަލިތަކަށް ބަލާއިރު އާންމު ގޮތެއްގައި އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފާހަގަ ކުރެވެނީ ފުއްޕާމޭގެ ބަލިތައް. ހާއްސަކޮށް ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކުރުމުގެ ސަބަބުން ފުއްޕާމޭ ހަލާކުވެފައި ތިބޭ މީހުން. ނުވަތަ ޓީބީ ފަދަ ބައްޔެއް ޖެހުމުގެ ސަބަބުން ފުއްޕާމޭގެ ޓިޝޫތައް ހަލާކުވެފައި ތިބޭ މީހުން. އޮކްސިޖަން ގޭގައި ބޭނުންކުރާ މީހުން. ނުވަތަ ގޭގައި ނޭވާލާނިޒާމްގެ ފަރުވާ ނަގަމުންދާ މީހުން. މީގެ އިތުރުން ހިތުގެ ބައްޔަށް ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ މީހުންނާއި، ކިޑްނީ ބައްޔައް ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ މީހުން. ސްޓްރޯކް ނުވަތަ އުމުރުން ދުވަސްވުމުގެ ސަބަބުން ހިނގާބިގާވެ އުޅުމަށް ނުކުޅެދުމުގެ ސަބަބުން ތަންމަތީގައި ތިބޭ މީހުން. މިކަހަކަ ބަލި މީހުންނަކީ ގިނަ ފަހަރު ވަރަށްބޮޑަށް އަޅާލުން ބޭނުންވާ ބަލި މީހުން. މިސާލަކަށް މީގެ ތެރޭގައި ތިބޭނެ ހޮޅިން ކާންދޭންޖެހޭފަދަ ބަލި ހާލު ބޮޑު މީހުންވެސް. އަދި ކެންސަރަށް ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތްތައް. އެގޮތުން ކީމޯތެރަޕީ ނުވަތަ ރޭޑިއޯ ތެރެޕީ ނަގަމުންދާ ބަލި މީހުން. ތެލެސީމިއާއަކީ ވެސް ހަށިގަނޑުގެ ދިފާއީ ނިޒާމް ބަލިކަށި ބައެއް. އެހެންކަމުން ތެލެސީމިއަގެ ބަލި މީހުން ވެސް މީގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ،އެންއީއޯސީގެ ޓެކްނިކަލް އެޑްވައިޒަރީ ގްރޫޕް (ޓެގް) ގައި އިސްކޮށް ހަރަކާތްތެރިވެ ވަޑައިގަންނަވާ އައިޖީއެމްއެޗްގެ ޑޮކްޓަރު އަހުމަދު ޝަހީދު
ޑރ. ޝަހީދު ވިދާޅުވީ އެކިއެކި ބަލިތަކަށް ފަރުވާ ކުރުމުގެ ގޮތުން ހަށިގަނޑުގެ ދިފާއީ ނިޒާމް ދަށްވާ ފަދަ ބޭސް ނުވަތަ ހައިޑޯޒް ސްޓްރޮއިޑްސް ބޭސް ނަގާ މީހުންނަކީ ވެސް ކޮވިޑްގެ ނުރައްކާ ބޮޑެތި މީހުން ކަމަށެވެ. މީގެ އިތުރުން ކީމޯ ތެރަޕީއާއި ހަށިގަނޑުގެ ދިފާއީ ނިޒާމް ދަށްވާފަދަ ބޭސް ބޭނުންކުރާ މީހުންނަކީ ހައި ރިސްކް ކެޓަގަރީގައި ހިމެނޭ މީހުން ކަމަށެވެ.
މިއިން މީހަކަށް ކޮވިޑް-19 ޖެހިއްޖެ ނަމަ ސީރިއަސް ވުމުގެ ސަބަބުން އެޑްމިޓް ކުރުން އެކަށީގެންވާ މީހުންނަކީ މިއީ. ވަރަށް ހާއްސަ ސަމާލުކަމެއް ދޭންޖެހޭ ގުރޫއްޕެއް މިއީ. ކޮވިޑް-19 އިން ރައްކާތެރިވުމަށްޓަކައި އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުން އަދި ހައިރިސްކް މީހުން އެޅިދާނެ ފިޔަވަޅުތަކުގެ ތެރޭގައި އެންމެ މުހިންމު ކަމަކީ ގެއިން ބޭރަށް ނުގޮސް ވީހާވެސް ބޮޑަށް ގޭގައި މަޑުކުރުން. ގޭގައި އުޅޭ އިރު ވަކި ކޮޓަރިއެއްގައި ހުރެވޭނަމަ އެގޮތަށް އުޅުން ވަރަށް މުހިންމު. އެހެން ނުހެދޭނަމަ ރަނގަޅު ގޮތަކީ ވީހާވެސް އެހެން ބަޔަކާ އެކުގައި އުޅޭނަމަ ގައި ދުރުކުކޮށްގެން މަދުވެގެން 6 ފޫޓް އެހެން މީހުންނާއި ދުރުމިން ބެހެއްޓުން. އަދި ގޭގައި އުޅޭ ކުޑަކުދިންނާ ވެސް ގައިގޯޅި ނުވެ އުޅުން ވަރަށް މުހިންމު ގޭގައި އުޅޭ އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުން އަދި އެކިއެކި ބަލިތަކަށް ފަރުވަ ހޯދާ ހައިރިސްކް މީހުން ރައްކާތެރި ކުރުމަށްޓަކައި ވަރަށް މުހިންމު ދުޅަހެޔޮކޮށް ތިބޭ މީހުންގެ ޒިންމާ ވަރަށް ބޮޑު،އެންއީއޯސީގެ ޓެކްނިކަލް އެޑްވައިޒަރީ ގްރޫޕް (ޓެގް) ގައި އިސްކޮށް ހަރަކާތްތެރިވެ ވަޑައިގަންނަވާ އައިޖީއެމްއެޗްގެ ޑޮކްޓަރު އަހުމަދު ޝަހީދު
ޑރ. ޝަހީދު ވިދާޅުވީ މިދިޔަ ދުވަސްކޮޅުގެ ތެރޭގައި ގެއިން އެއްވެސް ވަރަކަށް ނުނިކުމެވިފައި ތިބި އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނާއި ބަލި މީހުން އަދި އެނދުމަތިވެފައިވާ މީހުން ޕޮޒިޓިވްވެފައިވާކަން ފާހަގަ ކުރެވިފައިވާ ކަމަށެވެ. އަދި މިގޮތަށް ޕޮޒިޓިވް ވަނީ ގޭގައި ތިބޭ އެހެން މީހުންގެ ޒަރިއްޔާއިން ނުވަތަ ބަލަހައްޓަމުންދާ ކޮންމެވެސް މީހެއްގެ ޒަރިއްޔާއިން ކަމަށެވެ.
އެހެންކަމުން ގޭތެރޭގައި ތިބޭ ދުޅަހެޔޮ މީހުންގެ ޒިންމާ ވަރަށް ބޮޑު ކަމަށާއި، އެގޮތަށް އެޗްޕީއޭއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ އުސޫލުތަކާ އެއްގޮތަށް އެބޭފުޅުންވެސް ގެއިން ބޭރަށް ނުގޮސް ގޭގައި މަޑުކުރުން މުހިންމު ކަމަށެވެ. އަދި އޭގެ އިތުރުން ސާފުތާހިރުކަމަށް ސަމާލުކަން ދިނުމާއި، ބަލިވެއްޖެ ހިނދެއްގައި މާސްކް އެޅުމާއި، ހާއްސަކޮށް އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހަކު ނުވަތަ ބަލަހައްޓަމުންދާ ބަލި މީހަކަށް އެޓެންޑް ކުރުމުގައި މާސްކް އެޅުން ވަރަށް މުހިންމު ކަމަށް ޑރ. ޝަހީދު ވިދާޅުވިއެވެ.
މީގެ އިތުރުން މިފަދަ ބަލި މީހުންނަށް ނުވަތަ އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނަށް އަޅާލުމަށްޓަކައި މީހަކު ކަނޑައަޅާފައި ހުންނަ ނަމަ ކޮންމެވެސް އެކަކު ކަނޑައަޅާފައި ބެހެއްޓުމާއި، އަޅާލުމަށްޓަކައި ކަނޑައަޅާފައި ހުންނަ މީހާއަކީ ވީހާވެސް ގެއިން ބޭރަށް ނުނުކުމެ ހުންނަ މީހަކަށްވުން މުހިންމު ކަމަށް ޑރ. ޝަހީދު ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހަކަށް އަދި އަޅާލަންޖެހޭ މީހެއް ނަމަ ބަލަހައްޓަން ހުންނަ މީހާ ވެސް މާސްކް އެޅައިގެން އުޅުން އަދި ސާފްތާހިރުކަމަށް އިސްކަންދިނުން މުހިންމު ކަމަށެވެ. އަދި މިއާއެކު ހައިރިސްކް މީހުން ބޭނުންކުރާ ތަށި ސަމްސާ ފަދަ ތަކެތި ވަކިން ހާއްސަކޮށްފައި އެހެން މީހުން ބޭނުން ނުކުރާ ގޮތަށް ބެހެއްޓުން މުހިންމު ކަމަށް ޑރ. ޝަހީދު ވިދާޅުވިއެވެ.
