އިސްރާއީލުން ވެރިވެގެންފައިވާ ސޫރިޔާގެ ގޯލާނުގެ އުސްބިންތަކުގައި އަންނަ އޮކްޓޯބަރު މަހު ބޭއްވުމަށް އިސްރާއީލުން މަސައްކަތްކުރާ މުނިސިޕަލް އިންތިޚާބު ބޮއިކޮޓްކުރާނެ ކަމަށް އެސަރަހައްދަށް ނިސްބަތްވާ ރައްޔިތުން ބުނެފިއެވެ.

ގޯލާނުގެ އުސް ބިންތަކުގައި ހިމެނޭ އަވަށްތަކުގެ އިސްވެރިންނާއި ދީނީ ލީޑަރުން ބުނީ އެމީހުންނަކީ ސޫރިޔާގެ ޢަރަބިން ކަމަށާއި، އިސްރާއީލުން ގޯލާނުގެ އުސް ބިންތަކަށް ވެރިވެގެންފައިވާ ވެރިވެގަތުން ރަސްމީކުރުމަށް އިސްރާއީލުން ބާއްވާ އިންތިޚާބެއްގައި އެސަރަހައްދުގެ ރައްޔިތުން ބައިވެރިނުވާނެ ކަމަށެވެ. އެސަރަހައްދުގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް މުނިސިޕަލް އިންތިޚާބެއް ބޭއްވުމަށް އިސްރާއީލުން މަސައްކަތްކުރަނީ އެޤައުމުގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުން އެސަރަހައްދުގައި ވެސް މުނިސިޕަލް އިންތިޚާބު އޮންނަން ޖެހޭނެ ކަމަށް މިދިޔަ އަހަރު ކުރި ހުކުމަކާ ގުޅިގެންނެވެ. 

26،000 ރައްޔިތުންގެ އާބާދީއެއް އޮންނަ ގޯލާނުގެ އުސްބިންތަކުގެ އަވަށްތަކުގެ ވެރިން ބުނީ އިސްރާއީލުން ހުރަސް އެކުރަނީ 'ރަތް ރޮނގެއް' ކަމަށެވެ. 

އިންތިޚާބާ ބެހޭ ގޮތުން މަޝްވަރާކުރުމަށް ދާދި ފަހުން އިސްރާއީލުގެ އޮފިޝަލުންތަކެއް ގޯލާނުގެ އިސް ބައެއް ފަރާތްތަކާ ބައްދަލުކުރިއެވެ. އެހެންނަމަވެސް އިންތިޚާބުގައި ބައިވެރިނުވާނެ ކަމަށް އިސްރާއީލަށް އަންގާފައިވާނެ ކަމަށް ގޯލާނުގެ އިސް ފަރާތްތަކުން ބުނެއެވެ. އަދި އިންތިޚާބުތަކަށް ތާޢީދުކޮށް ވާހަކަ ދައްކާ މީހުންނަކީ ގޯލާނުގެ އުސް ބިންތަކުގައިވާ ޢަރަބި އަވަށްތައް ތަމްސީލްކުރާ ބައެއް ނޫން ކަމަށް ވެސް އެމީހުން ބުންޏެވެ. އަރަބި މިފަދަ އަވަށްތަކުން އާއްމުކޮށް އެމީހުންގެ އިސްވެރިންގެ ނިންމުންތަކަށް އިހްތިރާމްކުރެއެވެ.

ގޯލާނުގެ އުސް ބިންތަކުގެ ރައްޔިތުން ބުނާ ގޮތުގައި އިސްރާއީލުން ގޯލާނަކީ އެޤައުމުގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ހެދުމަށް އެސަރަހައްދުގައި އިންތިޚާބުތައް ބޭއްވުމަށް މީގެ ކުރިން ވެސް މަސައްކަތްކުރިއެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެކަމަށް ކުރިއެރުމެއް ނުލިބި އޮވެ، މިހާރު މެދުއިރުމަތީގައި ހިނގަމުންދާ ހަމަނުޖެހުންތަކުން ފައިދާނަގައި، އެމަސައްކަތް އިސްރާއީލުން އަލުން ފެށީ ކަމަށް އެމީހުން ތުހުމަތުކުރެއެވެ. ގޯލާނުގެ ޒުވާނުންގެ ކިބައިން އެމީހުންގެ ސީރިއާވަންތަކަން ނައްތާލައި، އިސްރާއީލުގެ ރަށްވެހިކަން ޤަބޫލުކުރުމަށް އެމީހުންނަށް ބާރު އެޅުމަށް އިސްރާއީލުން މަސައްކަތްކުރެއެވެ. އަދި ކުރިމަގަށް ވިސްނުމަށް އެމީހުންނަށް ބާރު އަޅަމުންދާއިރު، ގޯލާނުގެ ވިޔަފާރިތަކަށް ޓެކްސް ދެއްކުމުގައި ލުއި ގޮތްތައް ހަމަޖައްސައިދިނުން ފަދަ ކަންކަން އިސްރާއީލުން އަންނަނީ ކުރަމުންނެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިހާތަނަށް އައިއިރު އިސްރާއީލުގެ ރަށްވެހިކަން ހޯދާފައި ވަނީ ގޯލާނުގެ އުސްބިންތަކަށް ނިސްބަތްވާ މީހުންގެ އެންމެ 6.5 އިންސައްތަ ކަމަށް ތަފާސްހިސާބުތަކުން ދައްކައެވެ. އަދި އިސްރާއީލުގެ ރަށްވެހިކަން ހޯދާ މީހުންގެ ތެރެއިން 69 އިންސައްތައަށް ރަށްވެހިކަން ލިބެނީ އިސްރާއީލޫގައި ވިހެއުމުން ނުވަތަ ކައިވެނީގެ ސަބަބުންނެވެ. 

ގޯލާނުގެ އުސްބިންތަކަށް އިސްރާއީލުން ވެރިވެގަތީ 1967 ވަނަ އަހަރުގެ ހަނގުރާމައިގައެވެ. އަދި އެ އަށް ފަހު އެސަރަހައްދުގައި ދިރިއުޅުނު 130،000 އެއްހާ ސޫރިޔާ ރައްޔިތުން އެމީހުންގެ ގެދޮރުން ފައްސާލިއެވެ. އިސްރާއީލުން ވަނީ ގޯލާނުގެ އުސްބިންތަކުގައި ހުރި 340 އަވަށުން މީހުން ފައްސާލާފައެވެ. އަދި މިވަގުތު މީހުން ދިރިއުޅެނީ ހަމައެކަނި މަޖްދަލް ޝަމްސް، ޢައިން ޤިންޔާ، މަސާދީ އަދި ބަޤަތާ އަވަށުގައި އެކަންޏެވެ. އެ އަވަށްތަކުގެ އާބާދީ 26 ހާހަށް އަރައެވެ. ގޯލާނުގެ އުސްބިންތަކަށް ނިސްބަތްވާ 6 ލައްކަ ރައްޔިތުން އެމީހުންގެ ގެދޮރަށް ނާދެވިފައި ތިބިއިރު، އެސަރަހައްދުގެ ދަނޑުވެެރިކަމުގެ މައްޗަށް އިސްރާއީލުން ވަނީ ވެރިވެގެންފައެވެ. އެގޮތުން ގޯލާނުގެ އުސްބިންތަކުގައި ދަނޑުވެރިކަން ކުރެވޭ ހިސާބުތަކުގެ 80 އިންސައްތަ އިސްރާއީލުގެ ދަނޑުވެރިންނަށް އެޤައުމުގެ ސަރުކާރުން ވަނީ ދީފައެވެ. ގޯލާނުގެ އުސްބިންތަކުގައި ދިރިއުޅޭ ސޫރިޔާގެ ރައްޔިތުންގެ އަދަދާ އެއް ވަރަކަށް އެސަރަހައްދުގައި އިސްރާއީލުން ވަނީ ޔަހޫދީންވެސް އާބާދުކޮށްފައެވެ. 

އިސްރާއީލުން ގޯލާނުގެ އުސް ބިންތަކަށް ވެރިވެގެންފައި އޮންނަ އޮތުމަކީ ބައިނަލްއަޤްވާމީ މުޖްތަމައުން ޤަބޫލުކުރާ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އިރުމަތީ ޤުދުސްއަކީ އިސްރާއީލުގެ ބައެއް ކަމަށް އެމެރިކާގެ ރައީސް ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕް މިދިޔަ އަހަރު ޤަބޫލުކުރެއްވި ހިސާބުން ގޯލާނުގެ އުސް ބިންތަކަކީވެސް އިސްރާއީލުގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި އެމެރިކާއިންނާއި ބައިނަލްއަޤްވާމީ މުޖްތަމައުން ޤަބޫލުކުރޭތޯ އިސްރާއީލުން އަންނަނީ މަސައްކަތްކުރަމުންނެވެ. މިދިޔަ މެއި މަހު އިސްރާއީލުގެ އިންޓެލިޖެންސް މިނިސްޓަރ އިޒްރާއީލް ކެޓްޒް ވިދާޅުވީ ގޯލާނުގެ އުސްބިންތަކުގެ މައްސަލައަކީ އެމެރިކާއާއި އެޤައުމާއި ދެމެދު މިހާރު ދެކެވެމުންދާ ވާހަކަތަކުގެ ތެރެއިން އިސްރާއީލުން އެންމެ އިސްކަންދޭ އެއްކަންތައް ކަމަށެވެ. އިސްރާއީލުން ބާއްވަން މަސައްކަތްކުރި އިންތިޚާބަކީވެސް އެސަރަހައްދުގެ ރައްޔިތުންގެ ވިސްނުމަށް އެއްވެސް ބަދަލެއް އައިސްފައިވޭތޯ ބެލުމަށް ކުރެވޭ އިމްތިހާނެއް ކަމަށް ގޯލާނުގެ އުސްބިންތަކުގައި ދިރިއުޅޭ ފަރާތްތަކުން ޤަބޫލުކުރެއެވެ.