ގާނޫނު އަސާސީ 109 ވަނަ މާއްދާގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ޝަރުތުތަކަކީ، ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓުންގެ ކިބައިގަން ހުރުން ލާޒިމު ޝަރުތުތަކެވެ. ގާނޫނު އަސާސީގައި ވަކި ގޮތަކަށް ކަމެއް ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، އެ މިންގަނޑާ ހިލާފަށް، މިނިވަންކަމަށް، ނުވަތަ ހައްގަކަށް އުނިކަމެއް ނުގެނެވޭނެ އެވެ.

ޕީޕީއެމްގެ ޕާލިމެންޓްރީ ގްރޫޕްގެ ލީޑަރު އަހްމަދު ނިހާނު ހުސައިން މަނިކަށް މިކަން އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ އެވެ. ނަމަވެސް ރާއްޖޭގެ ރައީސްކަމަށް ވާދަކުރާ މީހުންގެ ޝަރުތު ބަދަލުކުރަން ހުށަހެޅި ހުށަހެޅުމަށް އިތުރަށް ބަދަލެއް ގެންނަން ފަރެސް މާތޮޑާގެ ދާއިރާގެ މެމްބަރު ހުސައިން މުހައްމަދު ލަތީފް ހުށަހަޅުއްވައި، މަޖިލީހުގެ މިނިވަން މުއައްސަސާތަކާ ބެހޭ ކޮމިޓީން ވަނީ އެގޮތަށް ފާސްކޮށްފަ އެވެ.

ގާނޫނު އަސާސީ އާއި ގާނޫނުގައި ބުނެފައިވާ އެއްޗެއް މެމްބަރުންނަށް އެނގިވަޑައިނުގަންނަވާނަމަ، ނުވަތަ އެނގިވަޑައިގެން ނަމަވެސް މަޖުބޫރީ ހާލަތެއްގައި ތިއްބަވަން ޖެހުމުން ދެން ގައުމު ދާނީ ގޯހުން ގޯހަށެވެ.

ގާނޫނު އަސާސީގައި މިހާރު ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޝަރުތުތައް:

(ހ) ދިވެހި މަންމައަކާއި ދިވެހި ބައްޕައަކަށް އުފަން ދިވެހި ރައްޔިތަކު ކަމުގައިވުން އަދި ބޭރުގައުމެއްގެ ރައްޔިތަކު ކަމުގައި ނުވުން.

(ށ) މުސްލިމަކު ކަމުގައި ވުމާއި، ސުންނަތް ޖަމާޢަތުގެ މީހަކު ކަމުގައިވުން.

(ނ) ޢުމުރުން ތިރީސް ފަސް އަހަރުވެފައިވާ މީހަކުކަމުގައިވުން.

(ރ) ބުއްދި ހަމައަށްހުރި މީހަކު ކަމުގައިވުން.

(ބ) އަދާކުރާންޖެހޭ ސާބިތު ދަރަންޏެއް އޮތް މީހަކު ނަމަ، އެ ދަރަނި ހަލާސްނުކޮށް ހުރި މީހަކު ކަމުގައި ނުވުން.

(ޅ) ޖިނާއީ ކުށެއް ކުރިކަން ސާބިތުވެގެން ބާރަ މަސްދުވަހަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތެއްގެ ހުކުމެއް ކުރެވިފައިވާ މީހަކު ނަމަ، އެ ހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް ނިމުނުތާ ނުވަތަ އެ ހުކުމުން ކަނޑައެޅުނު އަދަބު މަޢާފްކުރެވުނުތާ ތިންއަހަރު ވެފައިވާ މީހަކު ކަމުގައިވުން.

(ކ) މި މާއްދާގެ (ޅ) ގައި އެހެން އޮތްކަމުގައިވީ ނަމަވެސް އެ މީހަކީ އިސްލާމްދީނުގައި ހައްދު ކަނޑައެޅިފައިވާ ކުށެއް ނުވަތަ މަކަރާ ހީލަތް، ޓެކުން، ހިޔާނާތުގެ ކުށެއް ކުރިކަން ޝަރީޢަތަށް ސާބިތުވެފައިވާ މީހެއްކަމުގައި ނުވުން.

ނިހާނުގެ ހުށަހެޅުން:

(ހ) ބޭރު ގައުމެއްގައި ރަށްވެހިވެފައިވާނަމަ، އެ ގައުމެއްގެ ރަށްވެހިކަން ދޫކޮށްލިތާ 10 އަހަރު ފަހުން.

މެމްބަރު ހުސައިންގެ ހުށަހެޅުން:

(ހ) ބޭރު ގައުމެއްގެ ހިމާޔަތް ހޯދާފައިވާ މީހަކު ނަމަ، ހިމާޔަތް ދޫކޮށްލިތާ 10 އަހަރު ފަހުން

ސެޕްޓެމްބަރު 23 ގައި ރިޔާސީ އިންތިހާބު ބާއްވާނެކަމަށް އިއުލާނުކުރުމަށް ފަހު، އެތައް ބައެއްގެ ޝަރުތު ގެއްލިގެންދާފަދަ އިސްލާހުތަކެއް، އިންތިހާބުގައި ކެންޑިޑޭޓެއްގެ ގޮތުގައި ފެނިވަޑައިގަންނަވާނެ ކަމަށް ބެލެވޭ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ހުށަހެޅުއްވި ބައެއް ބަދަލުތަކަކީ ސަރުކާރަށް ފެނިގެން ހުށަހެޅި އިސްލާހުތަކެވެ. މިއީ ހަގީގަތުގައި ވެސް ކަންބޮޑުވާންޖެހޭ ކަމެކެވެ. ވަކި މީހަކަށް ނުވަތަ ބަޔަކަށް އަމާޒުކޮށް ގާނޫނެއް ނުހެދޭނެ އެވެ. ނަމަވެސް މީގެ ކުރިން ވެސް މި ސަރުކާރުން ގާނޫނުތަކާ ހިލާފު އެތައް ކަމެއް ކޮށްފައިހުރި ކަމަށް ތުހްމަތު ކުރެވެ އެވެ.

ތިރީގައި މިވަނީ ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ގާނޫނަށް ހުށަހެޅި އިސްލާހުތަކަށް ވުރެ ފުރިހަމަ އިސްލާހުތަކެކެވެ.  

ހ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ދައުރު ހަމަވުމުގެ ކުރިން އިސްތިއުފާ ދީފައިވާ މީހަކު ނަމަ، އެ މަގާމަށް ވާދަކުރެވޭނީ 10 އަހަރު ފަހުން

ށ. ދައުލަތުގެ މަގާމެއް، ނުވަތަ އަމިއްލަ މަގާމެއްގައި ހުއްޓައި ހިޔާނާތުގެ ތުހްމަތެއް ކުރެވިފައިވާ މީހަކަށް ނުވުން

ނ. އުފެދުމުގައި ބާތިލް އެގްރީމެންޓެއް ހަދާފައިވާ މީހަކަށް ނުވުން

ރ. އިންތިހާބު ބާއްވާއިރު ހިނގަމުންދާ ވެރިކަން ފިޔަވައި، އޭގެ ކުރީގެ އެއްވެސް ވެރިކަމެއްގައި ރައީސްކަން ކޮށްފައިވާ މީހަކަށް ނުވުން.

ބ. ބޭރު ގައުމެއް ޔުނިވަރސިޓީއެއްގައި ޕްރޮފެސަރުގެ މަގާމު، ނުވަތަ މަދަރުސާއެއްގައި ކިޔަވައިދެމުންދާ މީހަކަށް ނުވުން

ޅ. ދައުލަތުގެ މަގާމެއްގައި ހުރެ، ތިމާއަށް ޒިންމާ އަދާނުކުރެވުނު ކަމަށް އިއުތިރާފުވެފައިވާ މީހަކަށް ނުވުން

ކ. ދައުލަތުން ވައްކަންކޮށްގެން ނަގާފައިވާ ކަމަށް ތުހްމަތު ކުރެވޭ ފައިސާ އަމިއްލަ އެކައުންޓަށް ޖަމާކޮށްފައިވާ މީހަކަށް ނުވުން

އ. ދައުލަތުގެ ފައިސާ ކަމަށް ތުހްމަތު ކުރެވޭ ފައިސާ އަމިއްލަ އެކައުންޓްގައި ހުރި މީހަކަށް ނުވުން

ވ. މި މާއްދާގެ (އ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދަ ފައިސާއެއް އެކައުންޓްގައި ހުރިކަން އެނގި، އެ ފައިސާ އަނބުރާ ނުދައްކާ ހުރި މީހަކަށް ނުވުން

މ. މި މާއްދާގެ (އ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދަ ފައިސާއެއް ހަލާސްކުރިތާ  10 އަހަރު ވެފައިވުން

ފ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބައެއް ބޭރު ބަޔަކަށް މިލްކު ކުރެވޭ ގޮތަށް އިސްލާހެއް ހުށަހަޅައި، އެ އިސްލާހު ފާސްކުރަން ވޯޓް ދިން މީހަކަށް ނުވުން.

ދ. މި މާއްދާގެ (ފ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދަ  ގާނޫނެއް ތަސްދީގުކުރި މީހަކަށް ވެސް ނުވުން

ތ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް އޭނާގެ މަގާމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ވާޖިބުތައް އަދާކުރުމަށް ވަގުތީގޮތުން ޢުޒުރުވެރިވެއްޖެ

މި އިސްލާހުތަކަށް ތާއިދު ކުރައްވަންތޯ؟ މި އިސްލާހުތަކާމެދު ތިޔަ ބޭފުޅުންގެ ހިޔާލަކީ ކޮބައިތޯ؟