ކ. މާލެ
|
9 ޖެނުއަރީ 2024 | އަންގާރަ 03:34
އަމިއްލަ ގެދޮރު ދޫކޮށް ގައްޒާގެ ރައްޔިތުން މިސްރާއި ގުޅޭ ބޯޑަރު ކައިރީގައި
އަމިއްލަ ގެދޮރު ދޫކޮށް ގައްޒާގެ ރައްޔިތުން މިސްރާއި ގުޅޭ ބޯޑަރު ކައިރީގައި
ރޮއިޓާރސް
ގައްޒާގެ ހާލަތު
ޣައްޒާގެ ރަށްވެހިން، 'ރޮނގުގެ ނިމޭ ހިސާބަށް': މާނައަކީ؟
ޣައްޒާގެ އާބާދީގެ ގާތްގަނޑަކަށް 100 ޕަސެންޓް މީހުންނަކީ މިއަދު އުފަން ވަޒަނުގައި ރެފިއުޖީން
ސާމީ ޢައްބާސް ފަދަ އެތައް ބަޔަކަށް މިއަދު މަޖުބޫރު ވެފައި ވަނީ އޭނާ ބުނި ގޮތުން ނަމަ، 'ރޮނގުގެ ނިމޭ ހިސާބަށް' ދިއުމަށް

3 މަހަށް ދިގުލައިގެން ގޮސްފައިވާ ޤަތުލުޢާންމެއްގެ ތެރޭގައި ކަސްތޮޅު އެޅިފައި އޮތް ފަލަސްޠީނުގެ ޣައްޒާއަށް އަމާޒުކޮށް، ނިރުބަވެރި އިޒްރޭލުން ދެމުންދާ ޙަމަލާތަކުން ކުޑަ ނަމަވެސް ދިފާޢެއް ލިބޭތޯ، ޣައްޒާގެ މަދު ޢާއިލާތަކެއް އެތަނެއްގައި ވަގުތީ ހިޔާވަހިކަން ހޯދަމުން ދާ އެއް ތަނަކީ، ޣައްޒާއާއި މިޞްރު ހިއްސާކުރާ ބޯޑަރު ސަރަޙައްދެވެ. މެދުކެނޑުމެއް ނެތި، ޔަހޫދީން ދެމުންދާ ޢުދުވާނީ ޙަމަލާޓަކުން ދިފާއުވުމަށް، ބޯޑަރާ ގާތްގަނޑަކަށް އެންމެ 500 އެއްހާ މީޓަރު ދުރުގައި ޢާއިލާތަކުން ދިރިއުޅެމުން ދަނީ އަމިއްލަ އަތުން ޓެންޓު ޖަހައިގެންނެވެ.

2.3 މިލިއަން މީހުންގެ އާބާދީއެއް އޮތް ޣައްޒާގެ އާބާދީގެ ގާތްގަނޑަކަށް 100 ޕަސެންޓް މީހުންނަކީ މިއަދު އުފަން ވަޒަނުގައި ރެފިއުޖީންނެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި، އެއް ފަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ފަހަރު، އެކި ހިޔާވަހިތަކަށް ބަދަލު ވާން މަޖުބޫރުވި މީހުންގެ ޢަދަދުވެސް އިންތިހާއެވެ. ވަގުތީ ހިޔާވައްސެކޭ ބުނި ކަމުގައި ވީ ނަމަވެސް އެއީ ބައު ސަތަރިގަނޑެކެވެ. ނޫނީ ކޮންމެވެސް ކަހަލަ ޕްލާސްޓިކު ކޮތަޅު ޒާތުގެ އެއްޗަކުން، ހާމަ ބިމުގައި ޖަހާފައިވާ ޓެންޓުތަކެކެވެ. 

އަހަރެމެންނަށް މި ތަނަށް އަންނަން މަޖުބޫރު ކުރީ. އަހަރެމެން ގޭގަ ތިއްބާ ގެއަށް ޙަމަލާ ދިނީ. އަހަރެމެންގެ އަވަށްޓެރިއެއްގެ ގެއަށްވެސް ޙަމަލާ ދިން. 16 މީހުން މަރާލި އެ ގޯތިން. އެހެންވެ، ހެދުންގަނޑެއް، ރަޖާގަނޑެއްވެސް ނުލާ އަހަރެމެން އަވަހަށް ގެއިން ނުކުމެ ދުވަން ފެށީ. އެންމެ ފުރަތަމަ ދިޔައީ އދއިން ހިންގާ ސްކޫލަކަށް. އެތަނަށްވެސް ޙަމަލާ ދިނީ. ދެން ނުނީ ޞަލާޙުއްދީން މަގަށް ދާށޭ. ދެން ބަދަލުވީ ދީރް އަލް-ބަލާޙްއަށް. ޞަލާޙުއްދީން މަގުގައިވެސް އަހަރަމެންނަށް ޙަމަލާ ދިނީ. ދެން އެހެންވެ ރަފަޙަށް އަހަރެމެން ބަދަލުވީ. މިހާރު އެމީހުން އެ ބުނަނީ ރަފަޙަށްވެސް ވަދެގެންނާނަމޭ. ދެން އަހަރެމެން ކޮންތާކަށް ދާންވީ؟ ޙާލަތު ވަރަށް ގޯސް... މިޞްރަށް ދާންށޭ؟ އަހަރެމެން ނުއުޅެން މިޞްރަށް ކީއްކުރަން، އެހެން ތާކަށް ދާކަށްވެސް. އަހަރެމެން ތިބޭނީ މިތާ. ނޫނީ މަރުވެދާނީވެސް މިތާ. އެހެން ނޫނީ، ދެން އޮތް ގޮތަކީ، އެމީހުން އަހަރެމެން ބައިތު ލާހިޔާއަށް އަނބުރާ ގެންދިއުން.
ޢަޒީޒާ ޢައްބާސް؛ ޣައްޒާގައި ގެދޮރު ގެއްލިފައި ވާ މީހެއް

ޣައްޒާ ކޮންޓްރޯލް ކުރާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތަށް ޢަމާޒުކޮށްގެން ކަމަށް ބުނެ އިޒްރޭލުން ދެމުންދާ ޙަމަލާތަކުގައި މުޅި ޣައްޒާހެން މިއަދު އޮތީ ސުންނާފަތިކޮށްފައެވެ. ޢާންމުން ދިރިއުޅޭ ގެތަކާއި، ޢިމާރާތްތަކާއި، ޢުމްރާނީ ބިނާވެށި ފުނޑުފުނޑުކޮށްލާފައެވެ. އިންސާނަކަށް ވީތީ ލިބިދޭ ދިރިހުރުމުގެ ޙައްޤާއި، ދިރިއުޅުމުގެ އެންމެ އަސާސީ ޙައްޤުތަކުންވެސް ޣައްޒާގެ ވަޒަންވެރިން ވަނީ މަޚްރޫމުކޮށްފައެވެ. މުޅި ޣައްޒާ އޮތީ ބަނޑަށް ޖެހިފައެވެ. ބޯލާނެ ސާފު ފެންފޮދެއް ނެތެވެ. ފިނި މޫސުމުގެ ދުވަސްވަރެއް ކަމަކު ހަށިގަނޑު ނިވާކޮށްލެވޭނެ ފަދައެއްވެސް ނެތެވެ. ބޭސްފަރުވާ ކުރުމުގެ ނަޞީބެއް ނެތެވެ. މި ހުރިހާ ކަމަކާއެކު، ސާމީ ޢައްބާސް ފަދަ އެތައް ބަޔަކަށް މިއަދު މަޖުބޫރު ވެފައި ވަނީ އޭނާ ބުނި ގޮތުން ނަމަ، 'ރޮނގުގެ ނިމޭ ހިސާބަށް' ދިއުމަށެވެ. ކުރު ލަފުޒުތަކެއް ކަމަކު، ފުންމިން ވަޒަންކޮށްލަންވެސް ދަތި މާނައެއް އޮތް ބުނުމެކެވެ.

އަހަރެމެން ނުދާނަން އެހެން އެއްވެސް ތާކަށް. މިހާރު އެ ބުނަނީ މީވެސް ނުރައްކާ ތަނެކޭ. ކޮންމެ ފަދަ ވަގުތެއްގަވެސް ޔަހޫދީން ވަދެގެންފާނެ. އެކަމަކު އަހަރެމެން ބިރެއް ނުގަނޭ. ޓެންޓުތަކުގަ އުޅޭ އެހެން މީހުން ގޮތަށް، އަހަރެމެންވެސް ހަމަ އުޅޭނީ. ފުދޭ ވަރަކަށް އެއް ތަނުން އަނެއް ތަނަށް ދުވެވިއްޖެ. ދީރް އަލް ބަލާޙްއިން، އަލް ނަޞްރުން، ބައިތު ލާހިޔާގަވެސް އަހަރެމެންނަށް ޙަމަލާ ދިނީ. އެކަމަކާ ރޮއެ ހިތާމަކޮށް ކަރުނަ އަޅާނެ ހަމަ އެކައްޗެއްވެސް ޣައްޒާގަ މިހާރު ބާކީ ނެތް. އަހަރެމެން ވަކި ކޮންތާކަށް ދާން ވީ؟ އަހަރެމެން ނުދާނަން އެހެން ތާކަށް. މަރުވިއަސް، ޣައްޒާ ދޫކޮށްފައެއް ނުދާނަން. ޔަހޫދީ އަސްކަރީން މިތަނަށް ވަދެގަތަސް އަހަރެމެން އެމީހުން ދެކެ ބިރެއް ނުގަނޭ. އަހަރެމެން ބިރު ގަންނަނީ އެންމެ ފަރާތެއް ދެކެ. އެއީ އަހަރެމެން ހެއްދެވި ފަރާތް. އިރާދައިގަ ހުރި ކަމެއް ވިއްޔާ ވާނެ. އެހެން މީހުންނަށް ވުރެ މޮޅު ބައެއް ނޫން އަހަރެމެންނަކީ. އަހަރެމެންނަކީވެސް ހަމަ އެހެން މީހުން ކަހަލަ ބައެއް. މިއަށްފަހު ދެން ވަކި ކޮންތާކަށް ދާން އޮތީ؟ މީ ރޮނގުގެ ނިމޭކޮޅު. މިޞްރާ ގުޅޭ ބޯޑަރު. ދެން ކޮން ތާކަށް ދާންވީ؟ އެއް ގޮތަކީ އަހަރެމެން ކުރިން އުޅުނު އުތުރަށް ބަދަލުވުން، ނޫނީ އެމީހުން އަހަރެމެން ވަކި ދޫކޮށްލާނެތަ؟ ފުދޭ ވަރަކަށް ގެދޮރު ގެއްލިއްޖެ.
ސާމީ ޢައްބާސް؛ ގެދޮރު ގެއްލިފައި ވާ ފަލަސްޠީނު ރައްޔިތެއް

އިޒްރޭލަށް ޢަމާޒުކޮށްގެން ޙަމާސް ޖަމާޢަތުން އޮކްޓޯބަރ 7 ވަނަ ދުވަހު ދިން ޙަމަލާގެ ރައްދުގައި ކަމަށް ބުނެ ޔަހޫދީން ދެމުން ގެންދާ ނިރުބަވެރި ޙަމަލާތަކުގައި ފަލަސްޠީނުން މަރުވި މީހުންގެ ޢަދަދު 23000 އަށް އަރަނީއެވެ. އެއީ ކޮން ބައެއްކަން ދެނެގަނެވިފައި ވާ މީހުންގެ ޢަދަދުތައް އެކަންޏެވެ. ޢިމާރާތްތަކުގެ ދަށުގައި ތާށިވެ، މަރުވެފައި އަދިވެސް އެތައް ހާސް ބަޔަކު ވާނެ ކަމަށް ޣައްޒާގެ ކަމާ ބެހޭ ފަރާތްތަކުން ބުނެއެވެ.

އެ ޔަހޫދީން އަހަރެމެން ކޮއްޕާލީ ބޯޑަރާ ހިސާބަށް. އެވަރުންވެސް އެ ބުނަނީ މިތަނަށްވެސް ވަދެގަންނާނަމޭ. އެމީހުންގެ އެއްވެސް ފަރުވާލެއް ނެތް. މިތާ އަހަރެމެން މަރާލަންވެސް އެމީހުން ފަހަކަށް ނުޖެހޭނެ. ސްކޫލުތަކާއި، އަހަރެމެންގެ އަމިއްލަ ގެތަކުގަ ތިއްބާ އަހަރެމެންގެ މީހުން މަރާއިރު، ޓެންޓުގަނޑެއްގެ ތެރޭގަ ތިއްބާ މަރާނުލާ ވަކި ދާނެތަ؟ ރައްކާތެރިކަން ލިބޭނެ އެންމެ ތަންފުކެއްވެސް ނެތް. މިތަނަށް އަހަރެމެން މިއައީ އިންތިހާ ފަޤީރު ޙާލުގަ ޖެހިގެން. ބިރުވެރިކަމާއި ނާމާންކަމުގެ ތެރޭގަ. ސްކޫލުގަ ވަގުތީ ހިޔާވަހިކަން ހޯދަމުން ދިޔައިރުވެސް އެ ޔަހޫދީން އަހަރެމެންނަށް ޙަމަލާ ދިން.
ޢަޒީޒާ ޢައްބާސް؛ ޣައްޒާގައި ގެދޮރު ގެއްލިފައި ވާ މީހެއް

ނިރުބަވެރި ޔަހޫދީން ބުނާ ގޮތުގައި އިޒްރޭލުގެ މަޤްޞަދަކީ ޙަމާސްގެ ވަސް މި ބިންމަތިން ފޮހެލުމެވެ. އަދި ޣައްޒާއިން ހަތިޔާރު ނައްތާލާ، ޣައްޒާގައި ފެތުރިފައި އޮތް ހައްދު ފަހަނަ އަޅާ ދިއުމުގެ ފިކުރަށް ނިމުން ގެނެސް، އޮކްޓޯބަރ 7 ވަނަ ދުވަހު ހިނގި ފަދަ ކަމެއް ތަކުރާރު ވިޔަ ނުދިނުމެވެ. އޮކްޓޯބަރ 7 ވަނަ ދުވަހު އިޒްރޭލަށް ދިން ޙަމަލާއަކީ އިޒްރޭލު ސިއްސުވާލި ޙަމަލާއެއް ކަމަށް ބުނާ އިރު، ޖާސޫސީ ދުނިޔޭގެ އެންމެ ނުފޫޒުގަދަ އެއް ބާރަށް އެކަން ނޭނގި އޮވެދާނެތޯ ސުވާލު އުފެދެއެވެ. ޢާންމުންގެ ބައެއްގެ ފުރާނަ ދިޔައަސް ހެޔޮކޮށް، ޣައްޒާ ހަފުސްކޮށް ނަސްލު ދޮވެލާނެ އުޒުރެއް ހޯދަން، އިޒްރޭލުގެ ނިރުބަވެރިންނަށް އެ ޙަމަލާގެ މަޢުލޫމާތު އެނގި ހުރެމެ، އެކަން ސިއްރު ކުރީ ނޫން ކަންވެސް ނޭނގެއެވެ.

ހުރިހާ ކޮޅަކުން ފިއްތާލާފައި އޮތް ޣައްޒާއަށް އަމާޒުކޮށް އެއްގަމާއި ވައިގެ މަގުން ޔަހޫދީން ދެމުންދާ ޙަމަލާތައް، ފަހަރަކަށް ވުރެ ފަހަރެއް ދަނީ ވަރުގަދަ ކުރަމުންނެވެ. ފަލަސްޠީނުގެ ޞިއްޙަތާ ބެހޭ އޮފިޝަލުން އާދީއްތަ ދުވަހު ހާމަކުރެއްވި ގޮތުގައި، އާދީއްތަ ދުވަހުގެ ކުރިއަށް ފާއިތުވެދިޔަ 24 ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި އެކަނިވެސް ޔަހޫދީން ވަނީ ފަލަސްޠީނުން 111 މީހަކު މި ދުނިޔެއާ ވަކިކޮށް، 250 މީހަކު ޒަޚަމް ކޮށްފައެވެ.

މިޞްރާ ހިއްސާކުރާ ބޯޑަރަށް މިއައީ މިޞްރުން އަހަރެމެންނަށްޓަކާ ބޯޑަރު ހުޅުވާނެ ކަމަކަށް ނޫން. މިޞްރަށް ދާކަށް އަހަރެމެން ބޭނުމެއް ނޫން. އަހަރެމެން ތިބޭނީ ހަމަ މިތާ. އަހަރެމެން މި ހޯދަނީ ފުރާނަ ސަލާމަތްކޮށްލެވޭނެ ކަހަލަ ތަންކޮޅެއް. އަހަރެމެންގެ ދަރިންނާއެކީ ރައްކާތެރި ހިޔާވައްސެއްގަ ތިބެލަން. އެ މީހުން ބުނީ ބޯޑަރު ސަރަޙައްދު ރައްކާތެރި ވާނެއޭ. އެހެންވެ މި ތަނަށް މި އައީ... މިހާރު މި ތިބީ މިޞްރާ ހިއްސާކުރާ ބޯޑަރުގަ. ހަމަ އެއް ޙާލެއްގަ. ހުރިހާ ކޮޅަކުން މަރު. އަހަރެމެން ނުއުޅެން އެހެން ތާކަށް ދާކަށް. ޔަހޫދީން މިތަނަށް ވަދެގަތަސް، ކޮންމެ ގޮތެއް ވިއަސް، އަހަރެމެން ޓެންޓުޖަހައިގެން މި ތިބީ މިތާ. ރައްކާތެރި އެންމެ ތަންކޮޅެއްވެސް ނެތް ޣައްޒާގަ. އަހަރެމެން މިތާ ތިއްބާ، ޔަހޫދީން ވަދެގަންނަން ބޭނުވިއްޔޯ... ހަމަ އަނަންވީ. މަރުވާނީ އެއް ފަހަރު. ދެން ވަކި އެހެން ކޮންތަނެއް އޮތީ އަހަރެމެން ވަންނަން ދާނެ. ދެން އަހަރެމެން ދާނެ އެހެން ކޮންތަނެއް އޮތީ؟
ދަލާލް ތަންބޫރާ؛ ގެދޮރު ގެއްލިފައި ވާ ފަލަސްޠީނު ރައްޔިތެއް

ޣައްޒާގެ ރަށްވެހިން މިއަދު އުފުލަމުންދާ ތަކުލީފުތަކުގެ ވާހަކައަކީ، އެ ނޫން އެހެން އެއްވެސް ބަޔަކަށް ކިޔައިދެވޭނެ ވާހަކަތަކެއް ނޫނެވެ. 21 ވަނަ ޤަރުނުގެ އަދުގެ ދުނިޔޭގައި ބަޔަކަށް ކުރިމަތިލާން ޖެހިދާނެ ކަމަށް ބިރުވެރި ހުވަފެނެއްގައިވެސް ފެނިފައި ނުވާ ފަދަ ޙާލެއްގައި ޣައްޒާގެ ކުދިބޮޑު އެންމެން މިއަދު ދިރިއުޅެމުން އެ ދަނީ، ހަމަޖެހިލުމުގެ ނޭވާއެއް ލެވޭނެ ދުވަހެއްގެ ކޮޅުމަތިވެސް ފެންނަން ނެތް ޙާލުގައެވެ. ނިރުބަވެރިންގެ ޢުދުވާނީ ޙަމަލާއެއްގައި ފުރާނަ ގެއްލި ދިއުމާ ހަމައަށް ޣައްޒާގެ ކޮންމެ ރަށްވެއްސެއްގެ ކިބައިންވެސް ފެނިގެން ދަނީ އުފަން ފަސްގަނޑަށް އެ ހިތުގައި ދެވިފައި އޮތް މަތިވެރި މަޤާމެވެ. އަދި ހެއްދެވި ފަރާތުން އިރާދަ ކުރެއްވި މިންވަރަށް ޝުކުރުކޮށް، ކެތްތެރިވުމުގެ ލާމަސީލު ނަމޫނާއެވެ.

- ކޮމެންޓް