އާދަޔާ ޚިލާފަށް ދިގުވުން ނުވަތަ އާދަ ޚިލާފަށް ކުރުވުން...l މި ހުންނަނީ އެތައް ހާސް ދިރުމެއްގެ ތެރެއިން ގިނަ ބައެއްގެ ސަމާލުކަން ދަމައިގަންނަ މައިގަނޑު ސަބަބުތަކޭ ދެންނެވުމަކުން ގޯހެއް ނެތެވެ. އެއީ އިންސާނަކަށް ވިއަސް، ޖަނަވާރަކަށް ވިއަސް، ނުވިތާކަށް ގަހެއް ކަމުގައި ވީ ނަމަވެސް، ކަން ހިނގަނީ ހަމަ މި އުސޫލުންނެވެ. އާދަޔާ ޚިލާފަށް ބޮޑެތި ނުވަތަ ދިގު ގަސް ގަހަށްވެސް މީހުންގެ ސަމާލުކަން ހުއްޓެނީ މަދެއްކޮށެއް ނޫނެވެ. ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް، ސައެންސްވެރިންނާއި އެކި ކަހަލަ ދިރާސާތައް ކުރާ މީހުންގެ ނަޒަރު، މިކަހަލަ ގަސްގަހާގެއްސަށް ހުއްޓޭ މިންވަރު ބޮޑޭވެސް ދެންނެވިދާނެއެވެ.
ދައްކަން މި އުޅެނީ ދިވެހި ރާއްޖެވެސް އެ ބައްރަކަށް ނިސްބަތްވާ އޭޝިއާ ބައްރުގައި ހުރި އެންމެ ދިގު ގަހުގެ ވާހަކައެކެވެ. އެއީ ސައިޕްރެސް އޭ ކިޔާ ބާވަތުގެ ގަހެކެވެ. ފަހަރެއްގައިވެސް، ސައިޕްރަސް – މި ޤައުމާ އޮޅުވާ ނުލައްވައްޗެވެ. އޭޝިއާގެ އެކި ހިސާބުތަކަށް ފެތުރިފައިވާ ޖަންގަލިތަކަށް ބެލި ކަމުގައި ވީ ނަމަވެސް، އެންމެ ދިގު ގަހުގެ ގޮތުގައި ރެކޯޑް ކުރެވިފައި ވާ ގަސް ހުރީ ޗައިނާގެ ޝީޒާންގްގައެވެ. އެ ގަހުގެ ދިގު މިނުގައި 101.2 މީޓަރު ހުރި ކަމަށް ވަނީ ރެކޯޑް ކޮށްފައެވެ. ދަންނަވަން މިއުޅެނީ އެ ގަހުގެ ދިގު ކަމުގެ ވާހަކައެއް ނުނެވެ. އޭޝިއާގައި ހުރި އެންމެ ދިގު ގަހުގެ ޢުމުރާ ގުޅޭ ވާހަކައެކެވެ.
ޕީކިންގް ޔުނިވަރސިޓީއިން މެއި މަހު ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ސައެންޓިފިކް ތަޙުޤީޤެއްގެ ތެރެއިން ފެނުނު މި ގަހާ ބެހޭ ގޮތުން އެންމެ ފަހު ހޯދި ހޯދުންތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި، މި ގަހަކީ، ގާތްގަނޑަކަށް 1500 އެއްހާ އަހަރު ވެފައި ވާ މުސްކުޅި ގަހެކެވެ. މި ގަހުގެ ކައިރިން، ޤުދުރަތީ ގޮތުން މަރުވެފައިވާ ބިޔަ ގަސްތަކެއްވެސް ވަނީ ފެނިފައެވެ. މި ގަސްތަކަކީ، އެންމެ ދިގު ގަހުގެ ޢުމުރު ދެނެގަތުމަށް އެހީވެދޭ މުހިންމު މަސްދަރުތަކެކެވެ.
އެންމެ ދިގު ގަހުގެ ޢުމުރު ދެނެގަތުމަށްޓަކާ ދިރާސާ ޓީމުން ވަނީ އެ ގަހުގެ ކައިރިއަށް މަރުވެގެން ވެއްޓިފައި ވާ ގަސްގަހުގެ ބުޑުގައިވާ ބުރުތައް ގުނާ، ގަސްގަނޑުގެ ވަށަމިނާ އަޅާ ބަލާ ވަޒަންކޮށް ހަދާފައެވެ.
ގަހުގެ ޢުމުރު އަންދާޒާ ކުރަން، ހިސާބު ޖަހަނީ ގަހުގެ އެތެރެއިން މި ފެންނަ ވަށްބުރުތައް ގުނައިގެން. ސާމްޕަލް ސަރަޙައްދުގެ ގޮތުގައި ފާހަގަ ކުރި ސަރަޙައްދުގަ ހުރި ގަސްތަކުގެ ބުރުތައްހުރި ބައްޓަންތައްވެސް ހަމަ ވާނީ ބަލާފަ. މީގެ ކުރީގެ ހޯދުމަކުން ދައްކާފަ އޮތް ގޮތުގަ، ކޮންމެ 10 ސެންޓިމީޓަރެއްގަ، ގާތްގަނޑަކަށް 50 އަކަށް ބުރު ހުންނާނެ.ވޭންގް ޝީ؛ އެސޯސިއޭޓް ޕްރޮފެސަރ
ގަސްގަހުގެ ޢުމުރު ދެނެ ގަތުމަށް ބޭނުން ކުރާ އެންމެ އާންމު އެއް އުކުޅަކީވެސް އެއީއެވެ. އޭޝިއާއިން މިހާތަނަށް ފެނުނު އެންމެ ދިގު ގަހުގެ ވަށަމިނުގައި 296 ސެންޓިމީޓަރު ހުއްޓެވެ. ކައިރިއަށް ވެއްޓިފައި ހުރި ގަސްތަކަކީ، ޢުމުރުގެ ގޮތުން ބަލާއިރު، އެންމެ ދިގު ގަހަށް ވުރެ ހަގު ގަސްތަކެކެވެ. އެ ގަސްތަކަކީ ގާތްގަނޑަކަށް 800 ނުވަތަ 1000 އަކަށް އަހަރުވެފައިވާ ގަސްތަކެކެވެ.
ކުޕްރެސުސް ތޮރޮލޯސާ ނުވަތަ ސައިޕްރަސް ގަހަކީ ޗައިނާގައި އެންމެ މަތީ ދަރަޖައިގައި ހިމާޔަތް ކޮށްފައި ވާ ގަހެކެވެ. ދިރާސާ ޓީމުން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ހޯދުންތަކުން ދެއްކި ގޮތުގައި، އޭޝިއާގެ އެންމެ ދިގު ގަސް ފެނުނު ބޯމް ސަރަޙައްދުގެ 162 އަކަ ކިލޯމީޓަރެއްހާ ބިމުގައި، 500 އެއްހާ ސައިޕްރަސް ގަސް ހެދިފައި އެބަ ހުއްޓެވެ.
