ޑްރަގް އޮޕަރޭޝަންތަކުގެ މައުލޫމާތު މީޑިއާތަކަށް ހިއްސާ ކުރުމަށް ފުލުހުން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ މީޑިއާ އިވެންޓުގައި ފުލުހުންގެ ފެމިލީ އެންޑް ޗައިލްޑް ޕްރޮޓެކްޝަން (އެފްސީޕީޑީ) އިން ވަނީ ކުޑަކުދިން މި ބޮޑު ކުށަށް އަރައިގަންނަމުންދާ މިންވަރާއި ގުޅޭގޮތުން ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކޮށް، އެކަމުގެ ބައެއް މިސާލުތައްވެސް ކިޔާދީފައެވެ.

އޭގެ ތެރޭގައި 3 އަހަރުގެ ތެރޭގައި އުމުރުން 14 އަހަރުގެ ކުޑަ ކުއްޖަކާއި 354 ފަހަރު ސުވާލު ކުރެވުނު އިރު، މަސްތުވާތަކެއްޗާއި ގުޅުންހުރި 53 މައްސަލައެއް ހިމެނޭކަމަށް ފުލުހުން ހިއްސާ ކުރި އެކުޑަ ކުއްޖާގެ ކޭސް ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ.

ފުލުހުން ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި ޑްރަގް މައްސަލަތަކުގެ އިތުރުން މީހުން ރަހީނު ކުރުމާއި، ފުލުހުންގެ ވާޖިބަށް ހުރަސް އެޅުމާއި، މާރާމާރީއާއި، ހަމަނުޖެހުން އުފައްދަން މަސައްކަތް ކުރުމާއި، ސްކޫލަށް ގެއްލުންދޭން މަސައްކަތް ކުރުންފަދަ އެތައް މައްސަލައެއް ހިމެނެއެވެ.

3 އަހަރުވެގެން ދިޔައިރު އެ ކުއްޖާ "ހަމަމަގަށް" އެޅުވުމަށް ކުރެވުނު ގިނަ މަސައްކަތްތައް ނާކާމިޔާބުވީ އެކުއްޖާގެ އެއްބާރުލުން އެކަމަށް ނުލިބިގެންކަމަށްވެއެވެ. އެގޮތުން ކުއްޖާ ކުށުގެ މާހައުލުން ދުރުކުރުމަށް ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް ޖުވެއިނަލް ޖަސްޓިސްއިން ހިންގާ ޕްރޮގްރާމްތަކަށް ކުއްޖާގެ އެއްބާރުލުން ނުލިބުމާއި، ނެޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީއާއި އެކު ކުއްޖާގެ އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ރިޕޯޓެއް ހަދަން ނިންމިފައިވީ ނަމަވެސް ކުއްޖާގެ އެއްބާރުލުން ނުލިބޭތީ އެސެސްމަންޓް ކުރިއަށް ނުދާކަމަށް ފުލުހުން ވަނީ ބުނެފައެވެ.

އެއީ އެންމެ ކުއްޖެއްގެ ވާހަކައެވެ. ފުލުހުން ބުނާ ގޮތުގައި މާލެ ސަރަހައްދުން ކުޑަކުދިންނާއި ގުޅޭ ޑްރަގްގެ މައްސަލަތައް 10،000ށް ވުރެ ގިނައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ޑްރަގް ބޭނުން ކުރުމާއި، ވިއްކުމާއި، ވިޔަފާރި ކުރުމުގެ އެތައް މައްސަލައެއް ހިމެނެއެވެ. ޑްރަގް ކެފޭތަކުން ޚިދުމަތް ހޯދާ ހާހަކަށްވުރެ ގިނަ މީހުންގެ ތެރޭގައި ޤަވާއިދުން އެ ޚިދުމަތް ލިބިގަންނަ 14 ކުދިންވެސް ފާހަގަވެފައިވާކަމަށް ފުލުހުން ބުނެއެވެ. ޑްރަގް ވިއްކާ ވިޔަފާރީގައި 10 އަހަރުގެ ކުޑަކުދިންވެސް ހިމެނޭކަން ފުލުހުން ވަނީ ފާހަގަކޮށްފައެވެ.

ވަކިން ޚާއްސަކޮށް މާލޭގެ އިތުރުން މިފަދަ މައްސަލަތައް އާންމުކޮށް ފާހަގަވާ އަތޮޅުތައް ހުރިކަމަށް ފުލުހުން ބުނެއެވެ.

ކުޑަކުދިން ޖިނާއީ ކުށްތަކަށް ވައްދާ ގޭންގުތަކުގެ ބޮޑުންނަށް ހަރުކަށި ފިޔަވަޅު އަޅަންޖެހޭ:

ރާއްޖޭގައި ޑްރަގް ވިޔަފާރި ފުޅާވެ، ކުޑަކުދިން މިކަމުގައި ބައިވެރިވާ މިންވަރު އިތުރުވެފައިވާއިރު، ކުޑަކުދިން ކުށުގެ ވެއްޓަށް ވައްދައި "ގްރޫމް" ކޮށް "އެކްސްޕްލޮއިޓް" ކުރާ މީހުންނަށް ހަރުކަށި އަދަބު ދޭންޖެހެއެވެ. ކުޑަކުދިންގެ ޙައްޤުތައް ރައްކާތެރި ކުރުމުގެ ޤާނޫނުގެ ދަށުން އެކްސްޕްލޮއިޓޭޝަންގެ ޢަމަލެއްގެ ޝިކާރައަކަށްވެފައިވާ ނުވަތަ އެފަދަ ޢަމަލެއްގެ ޝިކާރައަކަށް ވެދާނެ މާޙައުލެއްގައި ދިރިއުޅެމުންދާ ކުދިންނަކީ ވަކި ޚާއްސަ އަޅާލުމާއި ރައްކާތެރިކަން ބޭނުންވާ ކުދިންނެވެ. ކުޑަކުދިން މިފަދައިން އެކްސްޕްލޮއިޓް ކުރުމަކީ ކުށެއްކަމަށް މި ޤާނޫނުގައި ސާފުކޮށް ވަނީ ބަޔާންކޮށްފައެވެ.

ޤާނޫނުގައި ބުނާ ގޮތުން މަޖުބޫރު ކުރުވައިގެން ނުވަތަ ބިރުދައްކައިގެން ނުވަތަ އޮޅުވާލައިގެން ކުޑަކުއްޖަކު ލައްވާ މަސައްކަތް ކުރުވުމާއި، ޖިނާއީ ކުށެއް ކުރުމުގައި ކުޑަކުއްޖަކު ބޭނުންކުރުމާއި، އެފަދަ ކުށްކުރުމަށް ކުޑަކުދިން ރެކްރޫޓް ކުރުމަކީ މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން 3 އަހަރުގެ ޖަލު ޙުކުމެއް އައިސްދާނެފަދަ ކުށެކެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، ކުޑަކުދިން މި ވިޔަފާރީގެ ތެރޭގައި ހިމަނައިގެން އެކި ނެޓްވޯކުތަކުން "ޝެޑިއުލް ބަހައިގެން" ޑްރަގް ވިއްކުމުގެ ވިޔަފާރީގައި ޙަރަކާތްތެރިވާކަން ފުލުހުން ފާހަގަކޮށްފައިވާއިރު، މިފަދަ ކަންކަމުގެ ތެރެއަށް ކުޑަކުދިން ވައްދައި، އެކުދިން އެކްސްޕްލޮއިޓް ކުރާ މީހުންނާމެދު ހަރުކަށި ގޮތެއްގައި މި ޤާނޫނުތައް ތަންފީޒު ކުރަން ޖެހެއެވެ.

ދެން އޮތީ މި މަސައްކަތާއި ގުޅުންުހުރި ސަރުކާރުގެ ވުޒާރާތަކެވެ. ކުޑަ ކުއްޖެއް އަހަރެއްގެ ތެރޭގައި އެތައް ސަތޭކަ ފަހަރަކު ބޮޑެތި ޖިނާއީ ކުށްތަކުގައި ފުލުހުންގެ ސަމާލުކަމަށް އައިސް، 50 އެތައް ފަހަރަކު ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެންދަން ޖެހޭއިރު، އެކުދިންގެ އާއިލާއެކޭ އެއްގޮތަށް ކަމާގުޅުންހުރި ވުޒާރާތަކުގެވެސް ޒިންމާއެއް އޮންނާނެއެވެ. ޤާނޫނުތައް ތަންފީޒު ކުރުމުގައި ވުޒާރާތަކުން އެންމެ އެކަށީގެންވާ ޒިންމާތައް އަދާކުރޭތޯ މިއީ މިއަދު ގިނަ ބަޔަކު އުފައްދާ ސުވާލެކެވެ. ގިނަ މީހުން ދެކޭ ގޮތުގައި ކުޑަކުދިން އެތައް ސަތޭކަފަހަރު ޑްރަގް ކޭސްތަކާއި ގުޅިގެން ގެންދާއިރު، ބައެއްގެ އިހުމާލު މިކަމުގައި ނެތިއެއް ނުދާނެއެވެ.