ކޮވިޑް-19 ޖެހުމުން އެއްމެނަށް އެއް ގޮތެއް ނުވެ އެވެ. ބަލި ޖެހޭ ކޮންމެ މީހަކު ވެންޓިލޭޓަރަށް ލާން ނުޖެހެ އެވެ. ކެއްސާ ކިނބިހި ވެސް ނާޅަފާނެ އެވެ. އަދި ނޭވާ ކުރުވެ ހުން ވެސް ނައިދާނެ އެވެ. ބަލާބެލުމަށް އޭނާ އަކީ ބަލި މީހެއްކަން ނޭނގޭ އެތައް ބަޔަކު އުޅެ އެވެ. ނަމަވެސް، މި އެންމެންގެ ފުށުން ވެސް މި ވައިރަސް ފެތުރެ އެވެ. މިއީ މި ވައިރަހުގެ ނުރައްކާ އެންމެ ބޮޑު އެއް ސަބަބެވެ.

މި ވައިރަސް ދުނިޔެ ތެރެއަށް ފެތުރިގެން ދިޔައިރު، އަލާމާތްތައް ނުފެންނަ މީހުންގެ ފުށުން ވައިރަސް ފެތުރިގެން ދިޔަ ކަމަށް ސައިންސްވެރިން މިއަދު އިއްތިފާގުވެ އެވެ. އެއަރޕޯޓުތަކުގައި ތަރމަލް ކެމެރާ ހަރުކޮށް، އަލާމާތްތައް ހުންނަ މީހުން ފުރާނަން ފެށިއިރު، ބަލީގެ އެއްވެސް އަލާމާތެއް ނުފެންނަ އެތައް ބަޔަކު އާބާދީގެ ތެރެއަށް ފުރޭނިގެން އައެވެ. އެ ބަޔަކަށް ނޭނގި، އެވެރިން ދިޔައީ ބަލި ފަތުރަމުންނެވެ.

މިއީ ކިހިނެއްވެގެން ވާކަމެއްތޯ ސައިންސްވެރިންނާއި މި ބަލީގެ ދިރާސާކުރާ ފަރާތްތަކުން އަންނަނީ ކެނޑިނޭޅި މަސައްކަތްކުރަމުންނެވެ. އަދި މިހާތަނަށް މިކަމުގެ ސަބަބު ދެނެގަނެވިފައި ނުވާއިރު، ބަލި ޖެހުމުން އެއް ބައެއްގެ ހާލު އެހާ ގޯސްވެ ފުރާނަ އަށް ނުރައްކާ ކުރާއިރު، އަނެއް ބަޔެއްގެ ހަށިގަނޑުން ހިލަމެއް ނުވާ ސަބަބު ދެނެގަންނަން އަދި ދުވަސްތަކެއް ނަގާނެ ކަމަށް އެ ފަރާތްތަކުން ބުނެ އެވެ.

މި ހުރިހާ ކަމަކަށް މި ވަގުތަށް އެންމެ ފަސޭހަ ހައްލަކީ އިޖުތިމާއީ ގައިދުރުކަން ކަމަށް ގިނަ އަދަދެއްގެ ސައިންސްވެރިންނާއި ޑޮކްޓަރުން އަންނަނީ ބުނަމުންނެވެ. މިއީ ކޮންމެހެން ބަލީގެ ފަރުވާއެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް ގައިދުރުކުރުމުގެ ސަބަބުން ވައިރަސް ފެތުރޭ މިންވަރު (ޓްރާންސްމިޝަން ރޭޓް) ބޮޑު ތަނުން ދަށްވެ އެވެ. ދިރާސާތަކުން ދައްކާގޮތުން ވައިރަސް އަށް ޕޮޒިޓިވް ކޮންމެ މީހެއްގެ ފުށުން މި ވައިރަސް އިތުރު ފަސް މީހަކަށް ޖެހެ އެވެ.

ކަން މިހެން ހުރިއިރު، ވައިރަސް ފެތުރޭ މިންވަރުގެ ދަށްކޮށް، ގުދު ފަތިކުރަން މި ވަގުތަށް މިއަށް ވުރެ މޮޅު ހައްލެއް ނެތެވެ. މިއީ ދުނިޔޭގެ މިކަމުގައި ކާމިޔާބީ ހޯދަމުން އަންނަ ގައުމުތަކުން ވައިރަސް ކޮންޓްރޯލް ކުރަން ބޭނުންކުރާ އެންމެ ކާމިޔާބު އަދި އެންމެ ނަތީޖާ ރަނގަޅު އުކުޅެވެ.

މިއީ ހަރަދު ކުޑަ، ފަސޭހަ ކަމެކެވެ. އަގު ބޮޑު ވެންޓިލޭޓަރުތަކާއި އައިސީޔޫ އެންދުތަކެއް ބޭނުމެއް ނުވާ ހައްލެކެވެ. ސިއްހީ މަސައްކަތްތެރިންގެ މަސައްކަތް ބުރަ ނުވާނެ، އެ ފަރާތްތައް އިތުރު ނުރައްކަލަކަށް ހުށަނޭޅޭނެ އަމަލެކެވެ. އެތައް ބައެއްގެ ފުރާނަ ސަލާމަތްކުރާނެ މެދުވެރިއެކެވެ.

ގަބޫލުކުރަން ޖެހޭ ހަގީގަތަކީ، މި ނުރައްކާތެރި ވައިރަހުގެ ތޫފާން ރަނގަޅަށް ވެސް ރާއްޖެއާ ހަމައަށް އައިސްފައިވާ ކަމެވެ. އަދި މި ބައިބޮޑު، ތޮއްޖެހިފައިވާ މާލޭ ގައި އެކަކު އަނެކަކުގެ ފުށުން ވައިރަސް ފެތުރެން ފަށާފައިވާއިރު، އެ ބުނާ އިންޑެކްސް ކޭސް އެއް ފެންނާކަށް ނެތެވެ. ހޯދަން ވެސް އުނދަގޫ ވާނެ އެވެ. މިހާރު އެ ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ ބޭނުމެއް ނެތެވެ.

ވައިރަސް އައި ގޮތާ ފެތުރެން ފެށި ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ ބަދަލުގައި، މި ވަގުތު ކުރަންވީ ކަމަކީ ވައިރަސް ފެތުރުން ކޮންޓްރޯލް ކުރުމެވެ. މިއީ އާބާދީގެ އެންމެންގެ އަތް މަތީގައި އޮތް ކަމެކެވެ. އެއްމެންގެ އެއްބާރުލުމާއެކު ކުރެވިދާނެ ކަމެކެވެ. ތިމާއާ އެހެން މީހުންނާ ހަ ފޫޓުގެ ދުރުމިނެއް ބަހައްޓާށެވެ. މަގު މައްޗަށް ނިކުތަސް މިކަން އަބަދު ވެސް ހަނދާނުގައި ބަހައްޓާށެވެ. އެކަކު އަނެކަކުގެ ދޭތެރޭގައި ބަހައްޓަން ޖެހޭ ދުރުމިނަކީ، އަޅުގަނޑުމެންގެ ސިއްހީ ރައްކާތެރިކަމަށް މި ވަގުތަށް އޮތް އެންމަ ފަސޭހަ ހައްލެވެ.