ކޮވިޑް-19އާ ދެކޮޅަށް އެންމެ އިސް ސަފުގައި ހަނގުރާމަ ކުރާ ފަހުލަވާނުންނަކީ ޑޮކްޓަރުންނެވެ. ނަރުހުންނެވެ. ލެބޯޓްރީ މަސައްކަތްތެރިންނެވެ. ޞިއްޙީ ދާއިރާގައި މަސައްކަތް ކުރާ އެންމެންނެވެ. މިވައިރަސް މުޅި ދުނިޔެއަށް ފެތުރިގެންފައިވާއިރު، ރެއާ ދުވާލު މީހުން ސަލާމަތްކުރުމުގައި މަސައްކަތް ކުރާ އެތައް ޑޮކްޓަރުންނަކާއި ނަރުހުންނެއް ވަނީ މި ދުނިޔެ ދޫކޮށްފައެވެ. ނަމަވެސް ހިއްވަރަކަށް ކުޑަ ވެސް ބަދަލެއް ނާދެއެވެ.
ދިވެހިރާއްޖެއާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި މިކަމުގައި ދިވެހި ޑޮކްޓަރުން ވެސް އަންނަނީ ހިއްވަރު ދައްކަމުންނެވެ. އެގޮތުން ޑރ. ޝައްފާނާ ހަމީދަކީ ނޯތު ވެސްޓް އިންގްލެންޑްގައި މަސައްކަތް ކުރާ ދިވެހި ޑޮކްޓަރެކެވެ. ކޮވިޑް-19 ގެ ޝިކާރައަކަށްވާ މީހުންނަށް ފަރުވާދިނުމުގެ މަސައްކަތުގެ ތެރެއިން، ޝައްފާނާ ވެސް ކޮވިޑް-19 އަށް ޕޮޒިޓިވްވިއެވެ.
ހަތް އަހަރު ދުވަހު އިންގްލޭންޑްގެ ހޮސްޕިޓަލްގައި މަސައްކަތްކޮށްފައިވާ ޝައްފާނާ ކޮވިޑް-19އަށް ޕޮޒިޓިވްވީގޮތާއި އެކަމުގެ ތަޖުރިބާ ވަނީ ރާއްޖެޓީވީއާ ހިއްސާކުރައްވާފައެވެ.
ޑރ. ޝައްފާނާ ކިޔައިދެއްވި ގޮތުގައި ކޮވިޑް-19 އަށް ޕޮޒިޓިވްވީ ހޮސްޕިޓަލުގައި ވަރަށް ބުރަކޮށް މަސައްކަތް ކުރަނިކޮށެވެ. އެއްވެސް ވަގުތެއް ހުސްކުރުމެއް ނެތި މަސައްކަތް ކުރަމުންދިޔައީ ހޮސްޕިޓަލަށް އަންނަ ބަލި މީހުންނަށް ޚިދުމަތް ކުރުމުގައެވެ. އަދި ހޮސްޕިޓަލަށް އަންނަމުންދިޔައީ ކެއްސާ، ހުން އަންނަ މީހުންގެ އިތުރުން ވަރުބަލިވާ މީހުންނެވެ.
އެއްފަހަރާ ކުއްލިއަކަށް މިފަދަ އަލާމާތްތައް ހުންނަ މީހުން އަންނަން ފެށުމާއެކު، ރައްކާތެރިވުމުގެ ގޮތުން ގައުންނާއި، މާސްކް އެޅިއެވެ. އެންމެ ފަހުން ހޮސްޕިޓަލުގައި ބަލި މީހުންނަށް ފަރުވާ ދެމުންދަނިކޮށް، ވަރުބަލިވެ ނޭވާ ކުރުވި ކަމަށް ޝައްފާނާ ވިދާޅުވި އެވެ.
ޝައްފާނާ ވިދާޅުވީ އެންމެ ފުރަތަމަ ކޮވިޑް-19 ޖެހުނު ކަމަށް ޝައްކު ނުކުރާ ކަމަށެވެ. ޝައްފާނާ އަށް ވައިރަސް ޖެހިފައިވާކަން އޭނާ އަށް ޝައްކުކުރެވުނީ ތަފާތު ކަމެއް ދިމާވެގެންނެވެ. އެއް ދުވަހު ނިދާ ހޭލިއިރު، އެއްވެސް ވަހެއް ނުދުވާ ކަމަށާއި، ކާއެއްޗަކުން އެއްވެސް ރަހައެއް ނުލުމުންނެވެ.
އެހިސާބުން ޝައްކުވެގެން ހޮސްޕިޓަލަށް ގުޅައިގެން ކޮވިޑް-19 އަށް ޓެސްޓު ކުރީ ކަމަށް ޝައްފާނާ ވިދާޅުވި އެވެ. އަދި ވިދާޅުވީ އެ ދުވަހުން ފެށިގެން އައިސޮލޭޝަން އަށް ދިޔަ ކަމަށާއި، އެއްވެސް މީހަކާ ދިމާނުވާ ކަމަށެވެ. އޭގެ ހަފުތާއެއް ފަހުން ހެދި ޓެސްޓުތަކުގެ ނަތީޖާ ނެގެޓިވް ކަމަށާއި، 10 ދުވަސްފަހުން މަސައްކަތަށް ނުކުތް ކަމަށް ޝައްފާނާ ވިދާޅުވިއެވެ.
ކުޑަކޮށް ހާސްވި، ވަސް ނުދުވާން ފެށީމަ. ސީރިއަސްވާން ފަށަނީ ހަތް ވަނަ ދުވަހާއި 10 ވަނަ ދުވަހާ ދޭތެރޭކަން އެނގޭ. ދެން އެހެންވެ އެ ދުވަސްކޮޅު ކައިރިވީމަ ވަރަށް ހާސްވި. އަޅުގަނޑު ހުމެއް ނާދޭ. ކެއްސުން ވެސް ވަރަށް މަދު. އެހެންވީމަ ދެން 7 އަދި 10 ދުވަސް ދިޔާމަ ދެން ހަމަޖެހުނުޑރ. ޝައްފާނާ ހަމީދު
ޑރ. ޝައްފާނާ ކިޔައިދެއްވި ގޮތުގައި ވަސްނުދުވުމާއި، ރަހަ ނުލުން އެއީ އެންމެންގެ ކިބައިން ފެންނަ ޢަލާމާތްތަކެއް ނޫނެވެ. ކޮވިޑް-19 އަށް ޕޮޒިޓިވްވާ ގިނަ ބަލި މީހުންގެ ކެއްސުމާއި، ހުންއައުން އަދި ވަރުބަލިވުމަކީ ޢާންމުކޮށް ފެންނަ ޢަލާމަތްތައް ކަމަށެވެ.
ކޮވިޑް-19ގައި ނުރައްކާތެރިވާ ހިސާބަށް އަލިއަޅުއްވާލައްވާ ޑރ. ޝައްފާނާ ވިދާޅުވީ ޢާންމުކޮށް ބަލީގެ ނުރައްކާތެރިކަން ބޮޑުވަނީ އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނަށް ކަމަށެވެ. 60 އަހަރުން މަތީގެ މީހުންގެ އިތުރުން ހަކުރު ބަލި، ހިތުގެ ބަލި އަދި ޓްރާސްޕްލާންޓް ހަދާފައިތިބޭ މީހުންނަށް ނުރައްކާ ބޮޑުކަން ޑޮކްޓަރު ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.
ޑޮކްޓަރު އިތުރަށް ތަފުޞީލުކޮށްދެއްވާ ވިދާޅުވީ މިފަދަ ދާއިމީ ބައްޔެއް ނެތް ޒުވާން ކުދިން ވެސް މަދުން ނަމަވެސް ސީރިއަސް ޙާލަތަށްދާ ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް އެއީ ކީއްވެ ވާގޮތެއް ކަމެއް ނޭނގޭ ކަމަށާއި، އެ ހޯދުންތައް ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުންދާކަމަށެވެ.
ނޯތް ވެސްޓް އިންގްލެންޑްގެ މި ހޮސްޕިޓަލްއަކީ ވެސް ކޮވިޑް-19އަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ތައްޔާރުވެފައިވާ ހޮސްޕިޓަލެކެވެ. އެގޮތުން އިންޓެންސިވް ކެއަރ (އައިސީޔޫ) ބޮޑުކޮށް، ހުރިހާ ސްޓާފުންނަށް ޚާއްސަ އަހައްމިއްޔަތުކަމެއް ދިނެވެ. ކޮވިޑް-19 އަށް ޕޮޒިޓިވްވާ މީހުންނާއި، އަލާމަތްތައް ފެނިފައިވާ މީހުންނާއި، ޙާލު ބޮޑެތި މީހުންނަށް ވަކިވަކި ވޯޑުތައް ވަނީ ޚާއްޞަކޮށްފައެވެ.
ޑރ. ޝައްފާނާ މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ ހޮސްޕިޓަލަކީ 500 އެނދުގެ ހޮސްފިޓަލެކެވެ. ވައިރަސްއަށް ޕޮޒިޓިވްވީ 100 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުންނަށް މިހާރު ވެސް އެހޮސްޕިޓަލްގައި ދަނީ ފަރުވާ ދެމުންނެވެ. މިހާތަނަށް 30 މީހުން މަރުވި ނަމަވެސް ގިނަ މީހުން ރަނގަޅުވިކަން ޑރ. ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ.
މީގެ އިތުރުން ޑރ. ޝައްފާނާ ވިދާޅުވީ މިބައްޔަކީ އަދި ފަރުވާ އެއް ހޯދިފައިނުވާ ބައްޔަކަށްވުމުން މި ބަލިން ރައްކާތެރިވުމުގެ ގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ކުރުން މުހިންމުކަމަށެވެ. ރާއްޖޭގެ ސަރުކާރުން އަޅުއްވަމުން ގެންދަވަނީ ތަޢުރީފު ޙައްޤު ރަނގަޅު ފިޔަވަޅުތަކެއްކަން ފާހަގަކުރައްވާ ޝައްފާނާ ވިދާޅުވީ ޢާންމު ރައްޔިތުން ވެސް ވީހާ ބޮޑަށް ސޯޝަލް ޑިސްޓެންސް ގެންގުޅުން މުހިންމު ކަމަށެވެ.
ޑރ. ޝައްފާނާ ފަދަ އެތައް ޞިއްޙީ މަސައްކަތްތެރިންނެއް ރެޔާ ދުވާލު ގެންދަވަނީ މަސައްކަތްކުރައްވަމުންނެވެ. އެބޭފުޅުންގެ އަމިއްލަ ފުރާނަ އަތް މައްޗަށް ލައިގެން އެހެން މީހުންގެ ފުރާނަ ސަލާމަތްކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރައްވަމުން ގެންދަވާއިރު، ޞިއްޙީ ފަރާތްތަކުން ދޭ އިރުޝާދަށް ހުރިހާ ރައްޔިތުން ވެސް ބޯލެނބުމަކީ މިއަދު ކޮންމެ މީހަކުވެސް ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. އަދި އެގޮތަށް ޢަމަލުނުކުރުމަކީ ލަދުވަތިކަމެކެވެ.
