ރާއްޖޭގެ ތާރީޚުގައި އެއް ދުވަހެއްގެ ތެރޭގައި ރެކޯޑު އަދަދަކަށް ޝަރުއީ މައްސަލަ ބެލުމުގެ ރެކޯޑު މުގުރާލާފައި ވަނީ ސިވިލް ކޯޓުންނެވެ. އެންމެ ގާޒީއަކު އިސްކޮށް ހުންވައިގެން، އެއް ދުވަހެއްގެ ތެރޭގައި 160 މައްސަަލަ ބައްލަވައި ޝަރީއަތް ވަނީ ހިންގަވާފައެވެ. ޝަރީއަތް ހިންގުމުގައި ސިވިލް ކޯޓުން ގެންގުޅޭ ހަލުވިކަމާ ގުޅިގެން ފާޑުކިޔުންތައް ދަނީ ރައްދުވަމުންނެވެ. 

އާ އަހަރުގެ އާ އަޒުމަކާ އެކު އަނެއްކާ ވެސް ސިވިލް ކޯޓުން ވަނީ ރެކޯޑަކަށް އަމާޒު ހިފާފައެވެ. އެ ކޯޓުން މިއަދު އާންމުކޮށްފައިވާ 2018 ވަނަ އަހަރުގެ އަޒުމުގައި ބުނެފައި ވަނީ އެ ކޯޓަށް ހުށަހެޅުނު އަދަދަށް ވުރެ އިތުރަށް މައްސަލަ ބަލަން ނިންމާފައިވާ ކަމަށެވެ. ނިމިދިޔަ އަހަރު ސިވިލް ކޯޓަށް ހުށަހަޅާފައި ވަނީ 3،607 މައްސަލައެވެ. ސިވިލް ކޯޓުގެ މިއަހަރުގެ އަޒުމަކީ އެ އަދަށް ވުރެ އިތުރަށް މައްސަލަ ނިންމުން ކަމަށްވާއިރު، މި އަހަރު އެ ކޯޓުން ނިންމާފައި ވަނީ 3044 މައްސަލައެވެ.

"...ހުށަހެޅުނު އަދަދަށް ވުރެ އިތުރަށް މައްސަލަ ނިންމުމަށް އިތުރަށް މައްސަލަ ނިންމުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމަށް ވަނީ މަސައްކަތުގެ އަޒުމަކަށް ހަދާފައެވެ. އަދި މިއަހަރަކީ ކޯޓުގެ ކުރިއެރުމާއި މުވައްޒަފުންގެ ފާގަތި އުންމީދީ އަހަރެއް ކަމަށް ދެކިފައެވެ،" ތަފާސް ހިސާބު އާންމު ކުރުމަށް ފަހު، ސިވިލް ކޯޓުގެ އަޒުމުގައި ބުނެފައިވެއެވެ.

އެއް ދުވަހެއްގެ ތެރޭގައި 160 މައްސަލަ ބަލައި، ޝަރީއަތް ހިންގެވީ ސިވިލް ކޯޓުގެ ގާޒީ މުހައްމަދު ހަލީމެވެ. ސިޔާސީ ޕޯޑިއަމްތަކުގައި އުޅުއްވައި، އާންމު އިންތިހާބުތަކުގައި ވާދަކުރެއްވި ގާޒީ ހަލީމުގެ އެ އަމަލާ ގުޅިގެން، ގާނޫނީ ވަކީލުންނާއި ފަނޑިޔާރުން ވެސް ވަނީ ފާޑުވިދާޅުވެފައެވެ. ހަލީމުގެ އެ ނިންމެވުމާ ގުޅިގެން ފާޑުވިދާޅުވި ބޭފުޅުންގެ ތެރޭގައި ކުރީގެ އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރު އަހުމަދު ފާއިޒު ހުސައިން ވެސް ހިމެނިވަޑައިގަންނަވައެވެ.

ފާއިޒު ވިދާޅުވެފައި ވަނީ އިންސާފު ގާއިމު ކުރުމަކީ ރެކޯޑު ހަދަން ކުރަންޖެހޭ ވަރުގެ ކަމެއް ނޫން ކަމަށެވެ. ޝަރީއަތް ހިންގުމުގައި ރެކޯޑު ހެދުމުގެ ވާދަވެރިކަން އުފެދުނީ ޖަސްޓިސް މިނިސްޓްރީ ހިންގި ޒަމާނުގައި ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.

ފާއިޒު ވިދާޅުވީ ޖަސްޓިސް މިނިސްޓްރީ ހިންގި ޒަމާނުގައި އެންމެ މޮޅު ގާޒީ ހޮވައި ހަނދާނީ ފިލާ ދޭން ފެށުމުން ކަމަށާއި އެކަން ހުއްޓައިލީ އެކަމާ ދެކޮޅަށް ބައެއް ގާޒީން ޝަކުވާ ކުރުމުން ކަމަށެވެ.

ރެކޯޑް ހެދުމުގެ ގޮތުން، 1999 ވަނަ އަހަރުގެ ސެޕްޓެމްބަރު، 9 ގައި އޭރުގެ ޖިނާއީ ކޯޓުގެ ގާޒީއަކު 67 މައްސަލަ ތާވަލު ކުރައްވައި، އޭގެ ތެރެއިން 66 މައްސަލައެއް ނިންމެވިއިރު ދައުވާ ލިބޭ އެންމެންގެ މައްޗަށް ކުށް ސާބިތުވި ކަމަށް ފާއިޒް ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.

ސިވިލް ކޯޓަށް ހުށަހެޅުނު މައްސަލަތަކުގެ އަދަދަށް ވުރެ އިތުރަށް މައްސަލަ ބެލުމަށް ސިވިލް ކޯޓުން ނިންމާފައި ވަނީ މައްސަލަތައް ދިގުލައި، ނުނިމި ދާތީ، އެފަދަ މައްސަލަތައް އަވަސް ކުރުމަށް ސުޕްރީމް ކޯޓުން ފަނޑިޔާރުންނަށް އަންގާފައި ވަނިކޮށެވެ. ދަށު ކޯޓުތަކުން ފަހަކަށް އައިސް މައްސަލަ ނިންމުގައި ހަލުވިކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. ހާއްސަ ގޮތެއްގައި ސިޔާސީ މައްސަލަތައް ބަލައި ނިންމުމުގައެވެ.

އެގޮތުން ދައުވާ ކުރިތާ 13 ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ޝަރީއަތް ހިންގައި، 13 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމެއް ކުރީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދުގެ މައްޗަށް ވަނީ އިއްވާފައެވެ. އަދި ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ލީޑަރު ގާސިމް އިބްރާހިމް އާލަސްކަންފުޅާ އޮންނަވަނިކޮށް، ޣައިރު ހާޒިރުގައި ވަނީ ހުކުމްކޮފައެވެ.

މައްސަލައިގައި ހިމެނޭ ދެ ހަސްމުންނަށް ޖަވާބުދާރީވުމުގެ ފުރުސަތު އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި ދިނުމެއް ނެތި، މައްސަލަ ނިންމުމަކީ އިންސާފެއް ނޫނެވެ. ޝަރީއަތް ހިންގުމުގައްޔާއި އަވަސް އަރުވާލުމަކީ ގާނޫނު ދަންނަ ކަމެއް ނޫން ކަމަށް ގާނޫނީ ވަކީލުން ވިދާޅުވެއެވެ. ޖަވާބުދާރީވުމާއި މައްސަލަ ދެފަރާތަށް ސާފުވެ، ސާބިތު ހެކިތަކެއްގެ މައްޗަށް ގޮތް ކަނޑައެޅުމަކީ އިންސާފު ގާއިމު ކުރުމުގެ އަސާސެވެ. އެ އަސާސުން ބޭރުން ރެކޯޑު ހެދުމުން ދެން ކުރިމަތިވާނީ މަލާމާތެވެ. ފުރައްސާރައެވެ.