ދެހާސް ސަތާރަ ވަނަ އަހަރު ވެގެން ދާނީ ސިޔާސީ ދާއިރާއަށް އެންމެ ބޮޑު ބަދަލެއް އައި އަހަރަށެވެ. ބައެއް ބަދަލުތަކަކީ ތެލާ ފެނާއި އެކުނުވާނެއޭ ބުނާ ފަދައިން ނުހިނގާނެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރި ކަންކަމެވެ. އެފަދަ އެންމެ ބޮޑު އެއް ބަދަލަކީ ކުރީގެ ދެ ރައީސުން ކަމުގައިވާ މައުމޫން އަބްދުލް ގައްޔޫމާއި މުހައްމަދު ނަޝީދު، އެއް މަގުސަދެއްގައި އިއްތިހާދުވެ، ޕްލެޓްފޯމެއްގައި މަސައްކަތް ކުރައްވަން ފެއްޓެވުމެވެ. މިއީ 2017 ވަނަ އަހަރުގެ އެންމެ ބޮޑު ބަދަލެވެ.  

މި ބަދަލު ވެގެން ދިޔައީ މުޅި ސިޔާސީ މަސްރަހު ބަދަލުކޮށްލައި، ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީނަށް ގޮންޖެހުންތައް ކުރިމަތކޮށް، ވެރިކަމުގެ ދިފާއުގައި ގާނޫނެއް ގަވާއިދެއް އުސޫލެއް ބެލުމެއް ނެތި އެތައް ކަމެއް ކުރަން ޖެހުނު ބަދަލަކަށެވެ.

ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީނަށް ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވުނު ގޮތް އެންމެނަށް ވެސް އެނގެ އެވެ. ބޭބޭފުޅު، ކުރީގެ ރައީސް މައުމޫނުގެ ހިޔަނީގައި ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވުނު ނަމަވެސް، އަދި އެއް ލެޔަށް ވިޔަސް  ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވުމާއެކު، ދެބޭންގެ ދެމެދުގައި ޖެހެމުންދިޔަ މައްސަލަތައް ގޯހުން ގޯހަށް ގޮސް، ކޮއްކޯފުޅަށް ކުރައްވަމުން ގެންދެވި ތާއިދު އަނބުރާ ގެންދެވި އެވެ. 2016 ވަނަ އަހަރުގެ ފަހުކޮޅު ރައީސް މައުމޫނު ނިންމެވި މި ނިންމެވުމުގެ ހިތިރަހަ އެ މަނިކުފާނުގެ އަރު ބުޑުގައި ލައްވާލުމުގެ ބޭނުމުގައި ކުރި ކަންކަން މި އަހަރު ވަނީ ފެނިގެން ގޮސްފަ އެވެ.

ބައްޕާފުޅާ ދިމާއަށް ހިތުހުރި އެއްޗެއް ގޮވަމުން ދިޔައިރު، ގައްސާނު މައުމޫނަށް ސަރުކާރު ދޫކޮށް ނުލެއްވި ހުންނަވަން ޖެހުނު ސަބަބުތަކާމެދު ސުވާލު އުފައްދަމުން ދިޔައިރު، ސަރުކާރު ދޫކުރައްވައި ނުކުމެވަޑައިގެންނެވި ކުރީގެ ފޮރިން މިނިސްޓަރު ދުންޔާ މައުމޫން އަލުން ސަރުކާރާ ގުޅިވަޑައިގެންނެވީ "ހިތުން ރުހުމުން" ކަމަށް ބައެއް ބޭފުޅުން ގަބޫލެއް ނުކުރައްވަ އެވެ.  ސިޔާސީ މައިދާނުގައި ފާރިސްގެ ނަން ވަރުގަދަވެ، އަލިގަދަވާން ފެށުމުން، ބޮޑުބޭބޭފުޅުގެ ހިތަށް ކެތް ނުކުރެވުނު މަންޒަރު ފެނިގެން ދިޔަ އެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ ފާރިސަށް ޖަލު ގޮޅި ތަޖުރިބާ ކުރައްވަން ޖެހިވަޑައިގަތުމެވެ. ސިޔާސީ ކަންކަމުގައި ރަހުމެއް، ކުލެއް އަދި އަމިއްލަ ލެޔަށް ބެލުމެއް ނޯންނާނެކަން ދައްކާލި އަހަރަކަށް 2017 ވަނަ އަހަރު ވެގެން ދިޔަ އެވެ. މިވަރުގެ ކޮށްލިއިރު ވެސް، ރައީސް މައުމޫނު، އިއްތިހާދުގެ ކުރީ ސަފުގައި ހުންނަވައިގެން، މި ސަރުކާރު ބަލިކޮށް، ގާނޫނުގެ މަގަށް ކަންކަން ގެންދިއުމަށް މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން ގެންދެވި އެވެ.

މައުމޫނާއި ނަޝީދުގެ ގުޅިވަޑައިގަތުމާއެކު އެހެން ބަދަލުތަކެއް ވެސް ފެނިގެންދިޔަ އެވެ. ކުރިން ބައެއް ބޭފުޅުން، މައުމޫނަށް ނިސްބަތްކޮށް ބޭނުންކުރި ބައެއް ނަންތައް ދޫކޮށްލައި، އެމްޑީޕީގެ ހަރުގެއިން "ތިޔައީ ޒައީމޭ" ލަވަ އަޑުއިވިގެން ދިޔަ އެވެ. މައުމޫނުގެ ސަޕޯޓަރުން، ރައީސް ނަޝީދަށް ނިސްބަތްކޮށް ބޭނުންކުރަމުން ދިޔަ ބައެއް ނަންތަކާއި ގޮވަމުންދިޔަ ފާޑުކިޔުން ހުއްޓުނެވެ. މިގޮތަށް މިކަން ވެގެން ހިނގައިދާނެ ކަމަށް، ގަބޫލުކުރާނެ މީހަކު ކުރިން ނުހުންނާނެ އެވެ. މިފަދަ ކަމެއް ވެދާނެ ކަމަށް ވެސް ހިތަށް ވެސް ނާރާނެ އެވެ.  

ހަގީގަތުގައި ވެސް މި ބަދަލު ސަރުކާރަށް ހަޖަމެއް ނުކުރެވުނެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ ސިޔާސީ މަގުސަދުގައި ގާސިމް އިބްރާހިމް އާއި ފާރިސް ހައްޔަރުކުރުމެވެ. އެ ވަރުން ވެސް އެ ބޭފުޅުން ގޮތް ދޫނުކުރެއްވުމުން، ގާސިމް ޖަލަށްލުމަށް ޣައިރު ހާޒިރުގައި ހުކުމް އިއްވި އެވެ. ފާރިސް ޖަލުގައި ތެޅުވި އެވެ.

އިއްތިހާދުގެ ގުޅުމަކީ ރައީސް ޔާމީންގެ ވެރިކަމަށް ލޮޅުން ގެނުވާނެ ބާރެއްކަން ސަރުކާރަށް ރަނގަޅަށް އެނގިވަޑައިގަނަވާނެ އެވެ. އެހެން ނޫންނަމަ ގާނޫނާ އެއްގޮތަށް ހުށަހެޅި، މަޖިލީހުގެ ރައީސް އަބްދުﷲ މަސީހުގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލަ ގާނޫނާ ހިލާފަށް މަޖިލީހުގެ ތަޅުމުން ބޭރުކޮށް، 12 މެމްބަރުންގެ ގޮނޑި ގެއްލުވައެއް ނުލާނެ އެވެ. ސަރުކާރުގެ އާރާއި ބާރު އޮއްވައި، އަދި ސަރުކާރުގެ ތެރެއިން ލިބެމުންދިޔަ ފަސޭހަތަކަށް ފުރަގަސް ދެއްވުމަށް ފަހު، ޕީޕީއެމްގެ ގިނަ މެމްބަރުންތަކެއް މަސީހު ދުރުކުރުމަށް ސޮއިކުރެއްވީ ރައީސް ޔާމީންގެ ސިޔާސަތުތައް ގަބޫލު ނުކުރައްވާތީ އެވެ. ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަށާއި ސަރުއީ ނިޒާމަށް އަތްބޭނުން ބަލައިނުގަންނަކަން ހާމަކޮށް ދިނުމުގެ ގޮތުންނެވެ. ޕީޕީއެމްގެ މެމްބަރުންގެ މި ބަދަލު، ރައީސް ޔާމީން ސިފަކުރެއްވީ "ބަޣާވާތެއް"ގެ ގޮތުގަ އެވެ. ދިރިހުއްޓައި ކަފުންކުރާއިރު ބައްލަވަން ނުހުންނަވާނެ ކަމަށް އެ މަނިކުފާނު ވިދާޅުވީ، ހަތަރު ޕާޓީގެ އިއްތިހާދުގެ ފަހު ނަތީޖާ ނުކުންނާނެ ގޮތް އެނގިވަޑައިގަންނަވާތީ އެވެ. އިއްތިހާދުން ދެމުންދިޔަ ސިޔާސީ ހަމަލާތައް ބަލިކަށިކޮށްލުމަށް ކަންކަން ކުރައްވަމުން ދިޔައީ ގާނޫނާ ހިލާފަށެވެ.

މަޖިލީހުގެ 12 މެމްބަރެއްގެ ގޮނޑި ގެއްލުވާލުމަށް، ޝަރުއީ ނިޒާމު މެދުވެރިކޮށް ހިންގި ކަންކަމަކީ ހެޔޮ ވިސްނޭ މީހަކު އަންތަރީސް ވާނެ ކަންކަމެވެ. އެ ނިންމުންތަކަކީ ގާނޫނާ އެއްގޮތަށް ނިންމާފައިވާ ނިންމުންތަކެއް ކަމަށް ދައްކަމުން ދިޔަ ނަމަވެސް، ބައި އިލެކްޝަން ނުބާއްވައި ކުރިއަށް ގެންދިއުމަކީ މުޅި ދައުލަތް ގާނޫނާ ހިލާފުވުމެވެ. މިފަދަ ކަންކަމުން ދޭހަކޮށްދެނީ ރައީސް ޔާމީން ވެރިކަން ދެމެހެއްޓެވުމަށް ނުކުރައްވާނެ ހަމަ އެއްވެސް ކަމެއް ނޯންނާނެ ކަމެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުގެ ހަރަކާތްތަކަށް ހުރަސް އެޅި އެވެ. ހައްގުތައް ހަނިކުރި އެވެ. މަޖިލީސް ހިސޯރުކުރި އެވެ.

ވެރިކަން ކުރާ ޕާޓީއަށް މަޖިލީހުގެ ބޮޑު އަގުލަބިއްޔަތު ގެއްލިގެންދިޔައިރު، މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުންގެ ތާއިދު ނެތް ނަމަ ވެސް ރިޔާސަތުގެ ގޮނޑީގެ ދަހިވެތިކަމުގައި މަސީހު މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން ގެންދެވި މަންޒަރު ފެނިގެންދިޔަ އެވެ. ގަދަރެއް ނެތް ހައިބަތެއް ދެއްކުމަށް ރިޔާސަތުގެ މޭޒު އުސްކޮށް، ބޮޑު ފާރެއްލި އެވެ. ނަމަވެސް މަޖިލީހުގެ ތެރެއިން ރުހުމެއް ނުލިބުނެވެ. އަދި ރައީސް ޔާމީނަކަށް ހަގީގީ ކާމިޔާބެއް 2017 ގައި ލިބިގެން ދިޔަ މަންޒަރެއް ވެސް ނުފެނެ އެވެ.  ފެނިގެން ދިޔައީ ސަރުކާރުގެ އާރާއި ބާރު ހުރިކަން ދެއްކުމުގެ ގޮތުން ހަމައެއް ލަމައެއް ނެތި ކަންކަން ކުރަމުން ދިޔަ މަންޒަރެވެ.