ދިވެހިރާއްޖެއާއި ޗައިނާގެ މެދުގައި ވެފައިވާ މިނިވަން ވިޔަފާރީގެ އެއްބަސްވުން (އެފްޓީއޭ) ތަންފީޒުކުރަން ފެށުމާއެކު، ދެ ޤައުމުގެ ދެމެދުގައި ކުރެވޭ ވިޔަފާރީގައި ޗައިނާ އިން މުދާ ގެންނަން ފަށާފައިވާއިރު ރާއްޖޭގެ އުފެއްދުންތަކަށް ވީ ފައިދާ އެއް އަދި ފެންނަމުންނެއް ނުދެއެވެ.

މިގޮތުން މިހާތަނަށް ދިވެހިރާއްޖެއަށް 1.9 މިލިއަން ރުފިޔާގެ މުދާ ޗައިނާ އިން އެތެރެކޮށްފައި ވާއިރު، ރާއްޖޭގެ އެއްވެސް އުފެއްދުމެއް ޗައިނާ އަށް އެފްޓީއޭ ގެ ދަށުން ވިއްކާފައި ނުވާކަން ހާމަވެއްޖެއެވެ. ޖެނުއަރީ 1 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން ރަސްމީކޮށް ޢަމަލުކުރަން ފެށުނު މި އެއްބަސްވުމުގެ މަޤްޞަދަކީ ވިޔަފާރީގެ ހުރަސްތައް ކުޑަކޮށް، ވިޔަފާރީގެ މުޢާމަލާތްތައް އިތުރުކުރުމަށް ހިތްވަރުދީ، ދެ ޤައުމުގެ އިޤްތިޞާދީ ގުޅުން ބަދަހިކުރުން ކަމަށް ސަރުކާރުން ވަނީ ބުނެފައެވެ.

އެހެން ނަމަވެސް މި އެއްބަސްވުމަށް ފާޑު ކިޔާ ފަރާތްތަކުން ބުނެފައިވަނީ ޗައިނާ ފަދަ ބޮޑު ގައުމަކާ އެކު މި އެއްބަސްވުން ހަދާފައިވާ ގޮތުން ހަމަ އެކަނި ވިޔަފާރީގެ ފައިދާ ކުރާނީ ޗައިނާ އަށް ކަމުގައެވެ. 

މޯލްޑިވްސް ކަސްޓަމްސް ސަރވިސް އިން ހާމަކޮށްފައިވާ ތަފާސްހިސާބުތަކުން ދައްކާގޮތުގައި މި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ޗައިނާ އިން ފުރަތަމަ ދެ ހަފުތާގެ ތެރޭގައި އެތެރެކުރެވުނު މުދަލުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ 882,381 ރުފިޔާގެ ވައިގެ މަގުން ގެނެވުނު 9 ޝިޕްމަންޓާއި 1.04 މިލިއަން ރުފިޔާގެ ކަނޑުމަގުން ގެނެވުނު 3 ޝިޕްމަންޓެވެ.

މި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ޗައިނާއިން އެތެރެކުރެވޭ މުދަލުގެ 70 އިންސައްތަ ކަސްޓަމްސް ޑިއުޓީން މާފުކުރެވިފައިވާތީ، ޑިއުޓީން ކުރިން ލިބެމުން އައި އާމްދާނީގެ ބޮޑުބައެއް ދައުލަތައް ގެއްލޭނެއެވެ. 

ދިވެހިރާއްޖެ-ޗައިނާ މިނިވަން ވިޔަފާރީގެ އެއްބަސްވުމުގައި ފުރަތަމަ ސޮއިކުރެވުނީ 2017 ޑިސެމްބަރު 7 ވަނަ ދުވަހު، ކުރީގެ ރައީސް ޢަބްދުﷲ ޔާމީންގެ ވެރިކަމުގައެވެ. ނަމަވެސް، މި އެއްބަސްވުން ތަންފީޒުކުރުމުގައި 7 އަހަރުގެ ލަސްވުމަކަށްފަހު، މިހާރުގެ ސަރުކާރުން 2024 ވަނަ އަހަރު މި އެއްބަސްވުން ތަންފީޒުކުރުމަށް ނިންމި އިރު ކަމާބެހޭ ފިޔަފާރިތަކާ އެކަށީގެންވާ މަޝްވަރާ ކޮށްފައި ނުވުމުގެ އިތުރުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުންވެސް މި އެއްބަސްވުމަށް ރުހުން ދިނީ ބަލަން ޖެހޭ ކަންކަން ބެލުމެއް ނެތި ސަރުކާރުން އެދޭ ގޮތަކަށް ކަންކަން ކުރުމުގެ ރޫހުގައި އަވަސް އަރުވާލައިގެން ކަމަށް ތަޖުރިބާކާރުން ވަނީ ބުނެފައެވެ.

2023 ވަނަ އަހަރު ރާއްޖެ އަށް 6.2 ބިލިއަން ރުފިޔާގެ މުދާ އެތެރެ ކޮށްފައިވާއިރު، މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ލަފާކުރާގޮތުގައި 5 އަހަރުގެ ތެރޭގައި ޗައިނާ އިން އެތެރެކުރެވޭ މުދަލުގެ 90 އިންސައްތަ ޑިއުޓީ މާފުކުރެވޭނެއެވެ. އަދި ދިވެހިރާއްޖެއިން ޗައިނާއަށް ކުރެވޭ އެކްސްޕޯޓުތަކަށްވެސް މި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ފައިދާ ލިބޭނެކަމަށް ވަނީ ބުނެފައެވެ. މިގޮތުން ޗައިނާއަށް ފޮނުވޭ މުދަލުގެ 95 އިންސައްތަ ޑިއުޓީ މާފުކުރެވޭނެ ކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނެފައިވެއެވެ.

ސަރުކާރުން އެހެން ބުނެފައިވީނަމަވެސް، ރާއްޖޭގެ އެންމެ މުހިންމު އުފެއްދުން ކަމުގައިވާ މަހުގެ ބާވަތްތަކުން ވެސް ވާދަވެރިކަން ގެއްލި ޗައިނާގެ މަހުގެ އުފެއްދުންތައް ހެޔޮ އަގުގައި ރާއްޖެއިން ލިބެން ފެށުމާއެކު ރާއްޖޭގެ މަސްވެރިކަމުގެ ސިނާއަތަށް ވެސް ބޮޑެތި ގެއްލުންވާނެ ކަމަށް ތަޖުރިބާކާރުން ބުނެފައިވެއެވެ. 

އެފްޓީއޭ ސަބަބުން ދެ ޤައުމުގެ މެދުގައި އިޤްތިޞާދީ ގުޅުން އިތުރަށް ބަދަހިވެ، ވިޔަފާރީގެ މުޢާމަލާތްތައް އިތުރުވެގެންދާނެ ކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނެއެވެ.