މުއާން އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއަރޕޯޓަށް ޖެޖޫ އެއަރގެ މަތިންދާ ބޯޓު ވެއްޓުނު ސަބަބު ބެލުމަށް އެމެރިކާ އާއި ދެކުނު ކޮރެއާގެ ތަޙުޤީޤު ޓީމަކުން ދަނީ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. މި ހިތާމަވެރި ހާދިސާ ގައި 179 މީހުން ވަނީ މަރުވެފައެވެ.

އާދީއްތަ ދުވަހު ހިނގި ޖެޖޫ އެއަރގެ މަތިންދާ ބޯޓު ވެއްޓުނު ހާދިސާއަކީ ދެކުނު ކޮރެއާގެ ތާރީޚުގައި ހިނގި މިފަދަ އެންމެ ނުރައްކާތެރި ހާދިސާއެވެ. ބޯޓުން ދަތުރުކުރި މީހުންގެ ތެރެއިން އެންމެ ދެ މީހުން ފިޔަވާ އެންމެން މަރުވި މި ހިތާމަވެރި ހާދިސާ ގެ ޝިކާރައަކަށްވި އެންމެ ހަގު އުމުރުގެ ފަސިންޖަރަކީ އުމުރުން އެންމެ 3 އަހަރުގެ ކުޑަކުއްޖެކެވެ.

ދެކުނު ކޮރެއާގެ ޓްރާންސްޕޯޓް މިނިސްޓްރީން ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި، މި ހާދިސާ ހިނގުމުގެ ކުރިން ޕައިލެޓް ވަނީ "މޭޑޭ" ކޯލެއް ކުރުމާއެކު، މަތިންދާބޯޓުގައި ދޫންޏެއް ޖެހުނު ކަމަށް ރިޕޯޓުކޮށްފައެވެ.

ބޭންކޮކުން ފުރައިގެން އައި ޖެޖޫ އެއަރގެ ފްލައިޓަކީ ބޯއިންގ 737-800 ޖެޓް މަތިންދާބޯޓެކެވެ. އޭގައި 175 ފަސިންޖަރުންނާއި 6 ކުރޫ މެންބަރުން ތިބި އިރު، އެ މަތިންދާބޯޓު ވެއްޓުނީ މުއާން އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއަރޕޯޓަށެވެ.

ލޭންޑިންގ ގިއަރ ނުހުޅުވުމުގެ ސަބަބުން ދެވަނަ ފަހަރަށް ކްރޭޝް ލޭންޑިންގއެއް ހަދަން އުޅެނިކޮށް، ބޯޓު މަތަ ނުވެ ރަންވޭއިން ބޭރަށް ގޮސް ކޮންކްރީޓް ފާރެއްގައި ޖެހި މުޅި ބޯޓުގައި ރޯވެ އަލިފާން ގުޅައަކަށް ބޯޓު ބަދަލުވެގެން ދިޔަ މަންޒަރު ވަނީ ހާމަވެފައެވެ.

މަތިންދާބޯޓު ވެއްޓުނު އިރު ބޯޓުގެ ފަހަތު ކޮޅުގައި ތިބި ދެ ކުރޫ މެންބަރުންނަކީ މި ހާދިސާ ގައި ފުރާނަ ސަލާމަތްވި ހަމަ އެކަނި ދެމީހުންނެވެ.

ބޯޓު ގޮވާ ބައިތައް ކުދިކުދިވެ މުޅި ބޯޓުގައި ރޯވުމުގެ ސަބަބުން އެއިން ދަތުރުކުރި މީހުންގެ ހަށިތައް ވަނީ ކުދިކުދިވެ ބުރައިގެން ގޮސްފައި ކަމަށް ރިޕޯޓުތައް ބުނެއެވެ. މަރުވެފައި ތިބި މީހުން ދެނެގަންނަނީ ޑީއެންއޭ ޓެސްޓިންގ އާއި އިނގިލީގެ ނިޝާނުން ކަމަށް ރިޕޯޓުތަކުގައިވެއެވެ.

ބޯޓަށް ދިމާވި މައްސަލަ ދެނެގަތުމަށް ތަޖުރިބާކާރުންގެ ޓީމަކުން ދަނީ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ދެކުނު ކޮރެއާގެ އޭވިއޭޝަން އެންޑް ރެއިލްވޭ އެކްސިޑެންޓް އިންވެސްޓިގޭޝަން ބޯޑުގެ 11 މެމްބަރުންގެ ޓީމަކުން އެމެރިކާގެ 8 ތަޖުރިބާކާރުންނާ އެކު ސަބަބު ދެނެގަތުމުގެ މަސައްކަތް ކުރުމަށް ވަނީ ހަމަޖެހިފައެވެ.

އެމެރިކާގެ ޓީމުގައި ހިމެނެނީ ޔޫއެސް ފެޑެރަލް އޭވިއޭޝަން އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަންގެ ތަޖުރިބާކާރަކާއި، ނޭޝަނަލް ޓްރާންސްޕޯޓޭޝަން ސޭފްޓީ ބޯޑުގެ 3 ތަޖުރިބާކާރުންނާއި، މަތިންދާބޯޓު އުފެއްދި ކުންފުނި ކަމުގައިވާ ބޯއިންގގެ 4 ތަޖުރިބާކާރުންނެވެ.

ބޯޓު ވެއްޓުނު ސަބަބު ތަޖުރިބާކާރުންގެ ޓީމުން ދިރާސާ ކުރަމުން ދާއިރު، އެނަލިސިސް ސެންޓަރަކުން މަތިންދާބޯޓުގެ ބްލެކް ބޮކްސް ތަހުލީލު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ދަނީ ކުރަމުންނެވެ.

ދެކުނު ކޮރެއާގެ ސަރުކާރުގެ ތަޙުޤީޤުކުރާ ފަރާތްތަކުން ވަނީ ފްލައިޓް ޑޭޓާ އާއި ކޮކްޕިޓް އަޑުގެ ރެކޯޑިންގތައް ހޯދާފައެވެ. މިއިން ހާދިސާ ހިނގި ސަބަބާއި އޭގެ ފަހުން އަލިފާން ރޯވި ސަބަބު ދެނެގަނެވޭނެ ކަމަށް ވެއެވެ. ނަމަވެސް، ތަޖުރިބާކާރުން ބުނަނީ ނަތީޖާ ލިބުމަށް އެތައް ހަފްތާއެއް ނަގާފާނެ ކަމަށެވެ.

ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ބަލަމުންދަނީ މަތިންދާބޯޓުގައި ދޫނިތަކެއް ޖެހި، އެކަމުގެ ސަބަބުން އިންޖީނު ހަލާކުވެ، ފުރޮޅުތަކަށް މައްސަލަ ދިމާވިތޯއެވެ.

އޮފިޝަލުން ބުނާ ގޮތުގައި، އެއަރޕޯޓް ކޮންޓްރޯލް ޓަވަރުން މަތިންދާބޯޓުގައި ދޫނިތަކެއް ޖެހިދާނެކަމުގެ އިންޒާރު ދިންތާ ކުޑަ ވަގުތު ކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ޕައިލެޓް ވަނީ ލޭންޑްކުރަން ބޭނުންވާކަން އަންގައި، އެހެން ސަރަޙައްދެއްގައި ބޯޓު ޖެއްސުމުގެ ހުއްދަ ހޯދާފައެވެ. ނަމަވެސް، މަތިންދާބޯޓު ލޭންޑްކުރުމުގެ ކުރިން، ޕައިލެޓް ވަނީ "މޭޑޭ" ކޯލެއް ކޮށް، ދޫންޏެއް ބޯޓުގައި ޖެހުނު ކަމަށް އެއަރ ކޮންޓްރޯލަރުންނަށް ރިޕޯޓުކޮށްފައެވެ.

މާހިރުން ބުނާ ގޮތުގައި، ބޯޓު ޖެއްސިއިރު ލޭންޑިން ގިއަރ ނެތުމުގެ އިތުރުން، މަތިންދާބޯޓު ޖެއްސީ އާދަޔާ ޚިލާފު ގޮތަކަށެވެ. އެއީ ބޯޓު އައިސް ރަންވޭގެ ތިންބައިކުޅަ ދެބައި ހިސާބުގައި ޖެހުމުންނެވެ. އެހިސާބުގައި ބޯޓު ޖެއްސުމުން ބާރު ސްޕީޑެއްގައި އައި ބޯޓު ސްޕީޑް ދަށްކުރަން އެކަށީގެންވާ ޖާގަ ރަންވޭ ގައި ނެތްކަން އެފަރާތްތަކުން ފާހަގަ ކުރެއެވެ. އޭގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ބޯޓު މަތަނުވެ ރަންވޭގެ ބޭރުގައި ހުރި ކޮންކްރީޓް ފާރެއްގައި ގޮސް ބޯޓު ލައިގަތެވެ.

ދަތުރުކުރަމުންދާ މަތިންދާ ބޯޓުގައި ދޫނި ޖެހުމަކީ ވައިގެ ދަތުރުފަތުރުގައި އާންމުކޮށް ދިމާވާ ކަމެއް ކަމަށް ތަޖުރިބާކާރުން ބުނެއެވެ. މަތިންދާބޯޓެއް ދޫނި އައިނެއްގެ ތެރެއަށް ވަދެއްޖެ ނަމަ، ދޫންޏެއް އިންޖީނަށް ވަދެގެން ސިސްޓަމްތަކަށް މައްސަލަ ދިމާވެދާނެއެވެ. ނަމަވެސް، މިފަދަ ހާދިސާތަކުގައި މީހުންގެ ފުރާނަ އަށް ގެއްލުން ވުމަކީ ނާދިރު ކަމެއް ކަމަށްވެސް ތަޖުރިބާކާރުން ދެކެއެވެ.

ބައެއް މާހިރުން ބުނާ ގޮތުގައި، ޖެޖޫ މަތިންދާ ބޯޓަށް މި ހާދިސާ ކުރިމަތިވި ހަމައެކަނި ސަބަބަކީ ދޫންޏެއް އެ ބޯޓުގައި ޖެހުމުން ކަމަށް ވުމީ ދުރު ކަމެކެވެ. އެއީ މަތިންދާބޯޓު އުފައްދާ ފަރާތްތަކުން މިހާރުގެ މަތިންދާބޯޓުތައް ފަރުމާ ކުރާއިރު މިކަމަށް ރައްކާތެރި ކަމުގެ ފިޔަވަޅު އަޅާފައި ހުންނާތީއެވެ. މި ކޮންޓްރޯލްތަކުގެ ސަބަބުން އިންޖީނު ހަލާކުވުން ނުވަތަ ލޭންޑިންގ ގިއަރ ނުހުޅުވުން ފަދަ މައްސަލައެއް ދިމާވިޔަސް، މަތިންދާބޯޓު ސަލާމަތް ކުރުމަށް އެހެން ސިސްޓަމްތަކެއް މަސައްކަތްކުރަން ފަށައެވެ.

މަތިންދާބޯޓު ވެއްޓުނު ސަބަބު ހޯދުމަށް ކުރެވޭ ތަޙުޤީޤުތަކުގެ އިތުރުން، އެހެން ކަންކަމަށްވެސް މި ހާދިސާގެ ތަހުގީގުގައި ސަމާލުކަން ދޭނެ ކަމަށް ރިޕޯޓުތައް ބުނެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި:

1. ސަލާމަތީ ރެކޯޑު: ޖެޖޫ އެއަރގެ ސަލާމަތީ ރެކޯޑު ބެލުމާއި، މީގެ ކުރިން މިފަދަ ހާދިސާތަކެއް ހިނގާފައިވޭތޯ ބެލުމާއި؛

2. މަތިންދާބޯޓުގެ މެއިންޓަނަންސް: ވެއްޓުނު މަތިންދާބޯޓުގެ މެއިންޓަނަންސް ރެކޯޑުތައް ބަލައި، އޭގެ ކުރިން އެއްވެސް މައްސަލައެއް ރިޕޯޓުކޮށްފައިވޭތޯ ޗެކުކުރުމާއި؛

3. ޕައިލެޓުންގެ ތަޖުރިބާ: ފްލައިޓުގައި ތިބި ޕައިލެޓުންގެ ތަޖުރިބާއާއި ތަމްރީނު ބެލުމާއި؛

4. މޫސުމުގެ ޙާލަތު: ހާދިސާ ހިނގި ވަގުތު މޫސުމުގެ ޙާލަތު އޮތް ގޮތް ބެލުމާއި، އެކަމުގެ ސަބަބުން އެއްވެސް އަސަރެއް ކޮށްފައިވޭތޯ ބެލުމާއި؛ އަދި

5. އެއަރޕޯޓުގެ އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ: މުއާން އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއަރޕޯޓުގެ އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ އާއި ސަލާމަތީ ފިޔަވަޅުތައް ބެލުން ހިމެނެއެވެ.

މި ހާދިސާއަކީ ދެކުނު ކޮރެއާގެ ވައިގެ ދަތުރުފަތުރުގެ ތާރީޚުގައި ހިނގި އެންމެ ނުރައްކާތެރި ހާދިސާ ކަމަށްވުމާއެކު، މުޅި ޤައުމުގައި ހިތާމައިގެ އަސަރު ވަނީ ފެތުރިފައެވެ. ހާދިސާ ގައި ގިނަ ބަޔަކު މަރުވެފައިވުމާއެކު، ސަރުކާރުން ވަނީ ޤައުމީ ހިތާމައިގެ ދުވަހެއް އިޢުލާނުކޮށްފައެވެ.

މި ހާދިސާއިން ލިބުނު ފިލާވަޅުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް، ކުރިމަގުގައި މިފަދަ ހާދިސާތައް ހުއްޓުވުމަށް އިތުރު ފިޔަވަޅުތަކެއް އެޅުމަށް ބަލާނެކަމަށް ދެކުނު ކޮރެއާގެ ސަރުކާރުން ބުނެފައިވެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ވައިގެ ދަތުރުފަތުރުގެ ސަލާމަތީ މިންގަނޑުތައް އިތުރަށް ހަރުދަނާކުރުމާއި، ޕައިލެޓުންނަށް ދެވޭ ތަމްރީނުތައް އިތުރުކުރުން ހިމެނެއެވެ.

ނަމަވެސް، މި ހާދިސާގެ ފުރިހަމަ ތަފްޞީލު އެނގި، އޭގެ ސަބަބު ކަނޑައެޅިގެން އެނގުމަށް އަދިވެސް ވަގުތު ނަގާނެކަމަށް ބެލެވެއެވެ. ތަޙުޤީޤު ނިމި، ރިޕޯޓު ނެރުމަށް މަދުވެގެން އެތައް މަހެއް ނަގާނެކަމަށް ބެލެވެއެވެ.