ކ. މާލެ
|
9 އޯގަސްޓް 2024 | ހުކުރު 17:01
މިސްކިތުގައި ބަޔަކު ހުކުރު ޚުތުބާ އަޑު އަހަނީ
މިސްކިތުގައި ބަޔަކު ހުކުރު ޚުތުބާ އަޑު އަހަނީ
މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއަރޒް
ހުކުރު ޚުތުބާ- އާއިލީ ގުޅުން ދެމެހެއްޓުން
އާއިލީ ގުޅުންކަނޑާ މީހުންނަށް އޮތީ ބިރުވެރިކަން، މި ގުޅުންތައް ދެމެހެއްޓުމަށް ގައުމީ ފެންވަރުގައި މަސައްކަތް ކުރަންޖެހޭ: ޚުތުބާ
ހަރުދަނާ މުޖުތަމައެއްގެ އަސާސަކީ އާއިލާ، އާއިލާއަކީ މުޖުތަމައުގެ ބިންގާ
މި ގުޅުންތައް ބަދަހިކޮށް ބާރުވެރިކުރުމަކީ އާއިލާގެ ކޮންމެ ފަރުދަކުމެ އިސްވެ އަދާކުރާން ޖެހޭ ވާޖިބެއް
އާއިލީ ވެށްޓެއްގައި އުފާވެރިކަމާއެކު ދިރިއުޅުމަކީ ކޮންމެ ފަރުދަކަށް ވެސް ލިބިގެންވާ ހައްގެއް

އާއިލީ ގުޅުން ދެމެހެއްޓުމަށް ގައުމީ ފެންވަރުގައި މިއަދު ކުރަންޖެހިފައިވާ ކަމަށާއި، އާއިލީ ގުޅުންތަކަށް އިހުމާލުވެ، އާއިލީ ގުޅުންކަނޑާ މީހުންނަށް އޮތީ ބިރުވެރިކަން ކަމަށް ހުކުރު ޚުތުބާގައި ބުނެފިއެވެ.

އާއިލީ ގުޅުން ދެމެހެއްޓުން މިމައުޟޫއަށް ރާއްޖޭގެ އެކިކަންކޮޅުތަކަށް އިއްވި ޚުތުބާގައި ބުނީ ތާރީޚީ ގޮތުން ބަލާއިރު އިންސާނިއްޔަތު ދުށް ފުރަތަމަ ޖަމާއަތަކީ އާއިލާ ކަމަށާއި، އެއާއިލާގެ އުނގަކީ ތުއްތު ކުއްޖާއަށް އެންމެ ފުރަތަމަ އަމާންކަމާއި ހިމާޔަތާއި ލޯބި ދިން އުނގު ކަމަށެވެ. އިންސާނާގެ ޝަޚުސިއްޔަތު ބިނާކޮށްދީ ތަހުޒީބު މުވާޠިނަކަށް ހަދައިދޭ މަދަރުސާ ކަމަށާއި، އާއިލާއަކީ ކުއްޖާ ބޮޑުވެ، ދިރިއުޅުމުގެ ހަމަތަކާއި، އުސޫލުތަކާއި، ސަގާފަތްތަކާއި، އާދަކާދަތައް ލިބިގަންނަ މަރުކަޒު ކަމަށެވެ. ހަރުދަނާ މުޖުތަމައެއްގެ އަސާސަކީ އާއިލާ ކަމަށާއި، އާއިލާއަކީ މުޖުތަމައުގެ ބިންގާ ކަމަށެވެ. މި ބިންގާ ވަރުގަދަކުރެވިގެން ނޫނީ މުޖުތަމައު ބާރުވެރިއެއް ނުކުރެވޭނެ ކަމަށާއި، މިއަދު އިސްލާމީ އުންމަތް މި ވަނީ ބާރުވެރި، ޣީރަތްތެރި މުޖުތަމައަކަށް ނުހަނު ބޭނުންވެފައިވާ ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.

އާއިލާއެއް ފެށިގެން އަންނަނީ މަތިވެރި ގުޅުމަކުންކަން ފާހަގަކޮށް ޚުތުބާގައި ބުނީ އެއީ ކާވެނީގެ ބަދަހި ގުޅުމެއް ކަމަށާއި، އާއިލީ ގުޅުންތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ ދެމަފިރީންގެ ގުޅުމާއި، ދެމަފިރިން އެކަކު އަނެކަކަށް އަދާކުރާންޖެހޭ ހައްގުތަކާއި ވާޖިބުތައް ކަމަށެވެ. މައިންބަފައިންނާއި ދަރިންނާމެދު އޮންނަ ގުޅުމާއި މައިންބަފައިންގެ މައްޗަށްވާ ދަރިންގެ ހައްގުތަކާއި ވާޖިބުތަކާއި ދަރިންގެ މައްޗަށްވާ މައިންބަފައިންގެ ހައްގުތަކާއި ވާޖިބުތައް ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ. އަދި އެއްބަނޑުއެއްބަފާ ނުވަތަ އެއްބަނޑު ނުވަތަ އެއްބަފާ އަޚުންނާއި އުޚުތުންގެ ގުޅުންތަކާއި އެފަރާތްތަކުގެ ހައްގުތަކާއި ވާޖިބުތަކެއް ކަމަށާއި، މާމައިންނާއި ކާފައިންނާއި ބޮޑު ބޭބެއިންނާއި ބޮޑުދައިތައިންނާއި އެ މީހުންގެ ދަރީންގެ މެދުގައި އޮންނަންޖެހޭ ހައްގުތަކާއި ވާޖިބުތަކެއް ކަމަށެވެ.

އެހެންކަމުން މި ގުޅުންތައް ބަދަހިކޮށް ބާރުވެރިކުރުމަކީ އާއިލާގެ ކޮންމެ ފަރުދަކުމެ އިސްވެ އަދާކުރާން ޖެހޭ ވާޖިބެއް ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ. އަދި އިންސާނީ ނަސްލު ބަލަހައްޓައި ނެގެހެއްޓޭނީ ފާރަވެރި، އޯގާތެރި، ކެތްތެރި އާއިލާއެއްގެ ހިޔާވަހިކަން ލިބިގެން ކަމަށާއި، އިސްލާމްދީނުގައި އިންސާނީ ނަސްލަށް ވަރަށް ބޮޑު އަހައްމިޔަތެއް ދީފައިވާ ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.

އެހެން މަޚްލޫޤުންނަށް ނުދެއްވާ މަތިވެރި ދަރަޖަ އިންސާނުންނަށް اللهُ تَبَارَكَ وَتَعَالَى ދެއްވަވައިފައިވަނީ ވަރަށް ބޮޑު މަސްއޫލިއްޔަތެއް ޙަވާލުކުރައްވައެވެ. އެއީ އެކަލާނގެއަށް އަޅުކަންކުރުމާއި މި ދުނިޔެ ޢިމާރާތްކުރުމުގެ ބޮޑު މަސްއޫލިއްޔަތެވެ. މާތް ﷲ ވަޙީކުރައްވައިފައި ވެއެވެ. މާނައީ: "ހަމައެކަނި ތިމަންރަސްކަލާނގެއަށް އަޅުކަންކުރުމަށް މެނުވީ، ތިމަންރަސްކަލާނގެ ޖިންނީންނާއި، އިންސީން ނުހައްދަވަމެވެ." އެހެންކަމުން ﷲ މަތިކުރައްވާފައިވާ މި މުހިންމު ވާޖިބު އަދާކުރުމުގެ ޒިންމާ ފުރިހަމައަށް އަދާކުރާން ޖެހެއެވެ. މިފަދަ ޝަޚުޞިއްޔަތެއް ވުޖޫދުކޮށް ބިނާކުރުމުގެ ފުރިހަމަ ޒިންމާ އެޅިފައި ވަނީ ޢާއިލާގެ ކޮނޑުގައެވެ. ޢާއިލީ ގުޅުންތައް ވަރުގަދަވެގެން ނޫނީ މާތް ﷲގެ ޝިޢާރުތައް މަތިވެރިކުރާނެ، މުޖުތަމަޢު ބަލަހައްޓައި ނަގަހައްޓައި ދިފާޢުކުރާނެ ޤާއިދުންނާއި، ފަހުލަވާނުން ނުއުފެއްދޭނެއެވެ. ޢާއިލީ ޒިންމާގެ ތެރޭގައި މުޖުތަމަޢަށް ބޭނުންވާ ހުރިހައި ދާއިރާތަކަށް މީހުން ބިނާކުރުން ހިމެނެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި މުފައްކިރުންނާއި، އެދުރުންނާއި، ފަންނުވެރީންނާއި، މަސައްކަތްތެރީންނާއި، ފާރަވެރީން އުފެއްދުން ހިމެނެއެވެ. ޢާއިލީ ގުޅުމުގެ ބޭނުމަކީ މި ފަދަ ޝަޚުޞިއްޔަތުތައް ބިނާކުރުމެވެ. މި މަސްއޫލިއްޔަތު ފުރިހަމައަށް އަދާކުރެވޭނީ ޢާއިލީ ގުޅުން ހަރުދަނާ ކުރެވިގެންނެވެ. ތަނަވަސްކަން ލިބިގެންވާ މީހުން، ދަތިހާލުގައި އުޅޭ މީހުންނަށް އެކިގޮތްގޮތުން އެހީތެރިވެދީގެންނެވެ. ޢާއިލީ ގުޅުން ހަރުދަނާ ކުރުމަށް ޓަކައި ޢާއިލާގެ މެންބަރުންގެ މެދުގައި އެއްބާރުލުމާއި އެއްބައިވަންތަކަން ޤާއިމުކުރާން ޖެހެއެވެ.
ހުކުރު ޚުތުބާ

އާއިލާގެ ހުރިހާ މެންބަރުން ގުޅިގެން އާއިލާ ހަރުދަނާކުރާން މަސައްކަތްކުރަންޖެހޭކަން ފާހަގަކޮށް ޚުތުބާގައި ބުނީ އާއިލާގެ ތެރޭގައި އިހްތިރާމްކުރުމާއި އަގުވަޒަންކުރުން އޮންނާން ޖެހޭ ކަމަށާއި، ބިނާކުރަނިވި ފާޑުކިއުންތަކާއި ގުޅުންތައް ގާއިމުކުރެވޭން ޖެހޭ ކަމަށެވެ. އެކަކު އަނެކާގެ އަޑުއެހުމާއި އިޙްސާސްތަކާއި ބޭނުންތައް، އިޙްތިރާމާއެކު ހިއްސާކުރުމުގެ މާހައުލެއް އުފައްދަން ޖެހޭ ކަމަށާއި، ކެތްތެރިކަމާއި ތަހައްމަލުކުރުން ކުރިއަށް ނެރޭން ޖެހޭ ކަމަށެވެ. ކެތްތެރިކަމާއި ތަޙައްމަލުކުރުމަކީ، ބިނާކުރަނިވި ގޮތެއްގައި ކޯޅުންތަކާއި މައްސަލަތައް ހައްލުކުރުމަށް އެހީތެރިވެދޭ ކަމެއްކަން އަމިއްލައަށް ގަބޫލުކޮށް، އާއިލީ އެހެން މެންބަރުންނަށް ސާފުކޮށްދީ ވިސްނައިދޭން ޖެހޭ ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ. އާއިލާގެ މެންބަރުންގެ ތައުލީމާއި ކުރިއެރުމަށް ޓަކައި ރޭވުންތަކެއް ރާވައި އަމަލީ މަސައްކަތްތައް ދުރާލައި ކުރާންޖެހޭކަން ޚުތުބާގައި ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ.

މީގެ އިތުރުން ޚުތުބާގައި ބުނީ އާއިލާގެ ފަރާތުން ރައްކާތެރިކަމާއި، އަޅައިލުމާއި، ލޯބި ނުލިބުމުގެ ސަބަބުން އާއިލީ ވެށްޓެއްގައި ދިރިއުޅުމުގެ ނަސީބުން މަހުރޫމްވެފައިވާ އެތައް އެތައް ކުޑަކުދީންނާއި، ދޮށީ އުމުރުގެ މީހުން މި ދިވެހި ފަސްގަނޑުގައިވެސް ދިރިއުޅެމުންދާ ކަމަށެވެ. ސަރުކާރުގެބެލުމުގެ ދަށުން ހިންގަމުންދާ މަރުކަޒުތަކުގައި އެބަތިބި ކަމަށާއި، މިއީ ދީނީގޮތުންނާއި އިޖްތިމާއީގޮތުން ބަލާއިރު، ކަންބޮޑުވާން ޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ. އަދި އާއިލީ ވެށްޓެއްގައި އުފާވެރިކަމާއެކު ދިރިއުޅުމަކީ ކޮންމެ ފަރުދަކަށް ވެސް ލިބިގެންވާ ހައްގެއް ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ. އެ ހައްގުން އާއިލާގެ މެންބަރަކު މަހްރޫމުކުރުމަކީ އިންސާނީ ކުރިމަގަށް ނޭދެވޭ އެތައް އަސަރުތަކެއް ކުރާނެ ކަމެއް ކަމަށާއި، ޚާއްސަކޮށް އުމުރުން ދުވަސްވީ އާއިލީ މީހުންނާއި، ޚާއްސައެހީއަށް ބޭނުންވާ މީހުންނާއި ނަފުސާނީ މައްސަލަތައް ކުރިމަތިވެފައިވާ ފަރާތްތަކަށް އެފަރާތްތަކުގެ އާއިލާތަކުގެ އަޅާލުމެއް ނެތި މި ފަދަ މަރުކަޒުތަކުގައި ދިރިއުޅޭން ޖެހުމަކީ އެ ފަރާތްތަކުގެ ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަން އިތުރަށް ގޯސްވުމަށް މަގުފަހިވާ ކަމެއްކަން ވަނީ ފާހަގަކުރެވިފައިވާ ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ. އެހެންކަމުން، މި ކަންކަމާ މެދު ފުންކޮށް ވިސްނައި، އާއިލީ ގުޅުން ވަރުގަދަކުރުމަށް އާއިލާގެ މެންބަރުންނަށް އާއިލީ ވެށްޓެއްގައި ދިރިއުޅުމުގެ ހައްގު ހޯއްދައިދިނުމަށް އާއިލާގެ ކޮންމެ ފަރުދަކު މަސައްކަތްކުރާން ޖެހޭ ކަމަށާއި، ޚާއްސަކޮށް ﷲ ތަނަވަސްކަން ދެއްވައިފައިވާ އާއިލީ ކޮންމެ މެންބަރަކު މި ކަމަށް އިސްނަގާން ޖެހޭ ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.

އާއިލީ ގުޅުންތަކަށް އިހުމާލުވެ، އާއިލީ ގުޅުންކަނޑާ ފަރާތްތަކަށް ހުރި ބިރުވެރިކަން ބަޔާންކުރައްވައި މާތް ﷲ ވަޙީކުރައްވައިފައި ވެއެވެ. މާނައީ "ފަހެ، ތިޔަބައިމީހުން ފުރަގަސްދީ، އެނބުރި ހިނގައްޖެ ނަމަ (ކުރިއެކޭ އެއްފަދައިން) ތިޔަބައިމީހުން ބިމުގައި ފަސާދަކޮށް، އަދި ތިޔަބައިމީހުންގެ ގާތްތިމާގެކަމުގެ ގުޅުންތައް ކަނޑައިފުމަށް ތިޔަބައިމީހުން ގާތްވެގެންވޭ ނޫންހެއްޔެވެ؟ އެއުރެންނީ، އެއުރެންނަށް ﷲ ލަޢުނަތް ލެއްވި މީހުންނެވެ. ފަހެ، އެކަލާނގެ އެއުރެން ބީރުކުރައްވައި، އަދި އެއުރެންގެ ލޯތައް ކަނުކުރެއްވިއެވެ
ހުކުރު ޚުތުބާ

އާއިލީ ގުޅުން ދެމެހެއްޓުމަށް ކަމާބެހޭ އެންމެހާ ފަރާތްތައް ގުޅިގެން، ގައުމީ ފެންވަރުގައި ގިނަގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރުމަށް ޚުތުބާގައި ވަނީ ނަސޭހަތްތެރިވެފައެވެ.

- ކޮމެންޓް