އީމާންތެރިކަމާއި ކެތްތެރިކަމަކީ އިންސާނަކަށް ލިބޭނެ އެންމެ މަތިވެރި ސިފަތަކުގެ ތެރެއިން ވާ ކަމެއްކަން އަދުގެ ދުނިޔޭގައި ސާބިތުކޮށްދެމުންދަނީ ޣައްޒާގެ މުސްލިމު އަޚުންނާއި އުޚުތުންނޭ ދެންނެވުމުން، ދެބާސްވާނެ މީހަކު މަދުވާނެއެވެ. ނިރުބަވެރި ޔަހޫދީންގެ ރަޙުމެއް ނެތް ޤަތުލުޢާންމުގެ ތެރޭގައި 5 މަހަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަސް ހޭދަކޮށް، 1445 ވަނަ އަހަރުގެ ރަމަޟާން މަހާ ބައްދަލުކޮށް، އަޅުކަމުގައި މަޝްހޫލުވެ އުޅެނީ ފިސާރި ހިތްވަރާއި ސާބިތުކަމާއެކުގައެވެ.
މަގުމަތީގެ ކާރޫބާރޫ ބޮޑުވެގެން، ނޫނީ ވަކި ބްރޭންޑެއްގެ އެއްޗެއް ބާޒާރުން ހުސްވެފައި ހުރެގެން، ނޫނީ އާދަޔާ ޚިލާފަށް ކަރަންޓު ބިލު ބޮޑުވާނެތީ އެކަމަކު ޝަކުވާ އަހަރެމެން ކުރަމުން ދާ އިރު، މި ޝަކުވާ ކުރެވެނީ އެ ނިޢުމަތްތަކަކަށް އެތައް ބަޔަކު ބޭނުން ވެފައި ވާ ކަންކަމުގެ ވާހަކަ ކަމާ މެދު ވިސްނާލެވުނު ހެއްޔެވެ؟ ޣައްޒާގެ މުސްލިމު އަޚުންނާއި އުޚުތުން މި ރަމަޟާން މަހުގެ ރޯދަތައް ހިފަމުން ދަނީ ކޮން ފަދަ ޙާލެއްގައި ކަމާ މެދު ވިސްނާ، ފިކުރުކޮށްލުން ފިޔަވާ އަހަރެމެންގެ ދިރިއުޅުމަށް ހެޔޮ ބަދަލެއް ގެނެވުނު ހެއްޔެވެ؟
އިންސާނަކަށް ވީތީ ލިބިދޭ ދިރިހުރުމުގެ ޙައްޤާއި ދިރިއުޅުމުގެ އެންމެ އަސާސީ ޙައްޤުތަކުންވެސް މަޚްރޫމު ކޮށްފައި ވާ ޙާލުގައި ޣައްޒާގެ ޢާބާދީ "ދިރިއުޅެމުން" ދާ ނިކަމެތި ޙާލު، އަހަރެމެންނަށް ވަޒަންވެސް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ހާރުކާނެ އެއްޗެއް ނުހުރެއެވެ. ރޯދަ ވީއްލޭނެ ގޮތެއް ނޯވެއެވެ. ކޮންމެ މީހަކުވެސް އެމީހަކަށް ވީ އެންމެ ފުރިހަމައަކަށް ކަންކަން ކުރެވޭތޯ ބަލަމުން ދަނީއެވެ.
ދުވަހަކީ ރަމަޟާން މަހުގެ 3 ވަނަ ދުވަހެވެ. މަރޗް މަހުން 13 ވަނަ ދުވަހެވެ. ސުންނާފަތިކޮށްލާފައިވާ ގޭގެ ފާރުތަކާއި ގައުކުނޑިތަކުގެ ތެރޭގައި އެ ޢާއިލާއިން އެ ދަނީ ރޯދަ ވީއްލޭތޯ ބަލަމުންނެވެ. ޢުމުރުން 41 އަހަރުގެ އުއްމު މަޙްމޫދު އަބޫ ރިޒްޤުއާއި އޭނާގެ ފިރިމީހާގެ އިތުރުން ދަރިންނާއި ޢާއިލާގެ އެހެންވެސް ބައެއް މެންބަރުން އަނބުރާ، ރަފަޙުގައި ހުންނަ އެމީހުންގެ ގެއަށް ބަދަލުވީއެވެ. ގެއެކޭ ބުނާނެ ހަމަ އެންމެ ތަންފުކެއްވެސް އެތާކު ނެތެވެ. ފުނިފުންޏަށް ޖަހާފައި އޮތީ ފުނޑުފުނޑުކޮށްފައިވާ ގޭގެ އެކި ބައިތަކެވެ.
އަހަރެން ދާނެ އެހެން ތަނެއް، ވަންނާނެ އެހެން ހިޔާވައްސެއް ނެތް، ސްކޫލެއް ނެތް، ސްކޫލުތަކުގަ އެތައް ބަލިމަޑުކަމެއް ދަނީ ފެތުރެމުން، ދަރިންނާ މެދު އަހަރެން ވަރަށް ކަންބޮޑުވޭ. އެހެންވެ މިތަނަށް ބަދަލުވާން ނިންމީ. އަހަރެމެން ދިރިއުޅެމުން ދިޔަ ގެއަށް. ހުވަފެންތަކާ ގުޅިފަ އޮތް ގެއަށް، ދަރިންވެސް ފޮނި ހުވަފެންތަކެއް ދެކެމުން ދިޔަ ގެއަށް، އެކަމަކު މިތަން މިއޮތީ މިހާރު ހަމަ ހަފުސްކޮށްފަ.އުއްމު މަޙްމޫދު އަބޫ ރިޒްޤު؛ ސުންނާފަތިކޮށްފައި ގޭގައި ދިރިއުޅޭ ޣައްޒާ ރަށްވެއްސެއް
ރޯދަ ވީއްލާ ގަޑިއަކީ ކޮންމެ މީހަކުވެސް، އެމީހަކަށް ވީ އެންމެ ފުރިހަމައަކަށް ސުފުރާ މަތި ތައްޔާރުކޮށް، ޢާއިލާއާއެކު އުފާވެރި ވަގުތުތަކެއް ހޭދަ ކުރާ ގަޑިއެކެވެ. ޣައްޒާއަކީވެސް އެ ޘަޤާފަތް އޮތް ރަށެކެވެ. މިއަދުވެސް އެ މީހުން އެ ދަނީ އެ އާދަކާދަ ދަމަހައްޓަމުންނެވެ. އަތުގައި ހުރި އެއްޗެއް ބޭނުންކޮށްގެން ޢާއިލީ އިފްތާރަކަށް އިންސާފު ކުރަނީއެވެ. ނަމަވެސް އެ ސުފުރާ މަތީގައި މާ ގިނަ އެއްޗެއްސެއް ނެތެވެ. ހުރީ ބަތްކޮޅަކާއި، ދަޅުގައި ބަންދުކޮށްފައި ހުރި ސޫޕް ފޮދަކާއި ޕާންކޮޅެކެވެ.
ދަރިންނަށް ދޭނެ އެކައްޗެއްވެސް އަހަރެމެން އަތަކު ނެތް. ކާނެ އެއްޗެއް، އެއްގަމު މަސްކޮޅެއް، އެކުދިން ބޭނުންވާ ހަމަ އެކައްޗެއްވެސް ނެތް. އަހަރެމެން ކައިބޮއި މި އުޅެނީ ސޫޕާއި، ދަޅުކާނާ. ބީންސް ދަޅެއްވެސް ކާލަން ލިބިދާނެ. ދަޅުކާނާ މަތިން ފޫހިވެއްޖެ. ބަލިވެސްވޭ އެބަ އެކަމަކާ ހުރެ. ދަރިފުޅުވެސް ބުނާނެ، ދަޅުކާނާ ކެއީމަ ބަނޑުގަ ރިއްސާ ވާހަކަ. އަހަރެމެން އަތުގަ ހުރި ދަޅުގަ ބަންދު ކޮށްފަ ހުރި އެއްގަމު މަސް، ހައިވާނު ޖަނަވާރުތަކަށްވެސް އެ ކާން ނުކުރެނޭ.އުއްމު މަޙްމޫދު އަބޫ ރިޒްޤު؛ ސުންނާފަތިކޮށްފައި ގޭގައި ދިރިއުޅޭ ޣައްޒާ ރަށްވެއްސެއް
ނިރުބަވެރި ޔަހޫދީ އަސްކަރިއްޔާގެ ޝިކާރައަކަށް ވެފައިވާ ޣައްޒާގެ ރަށްވެހިންނަށް ކުރިއަށް އޮތީ އަދި ކޮންފަދަ ދަތި ދުވަސްތަކެއް ކަން ޚިޔާލަށް ގެންނަންވެސް ދައްޗެވެ.
މިދިޔަ ރޯދަމަހު، އަހަރެންގެ އަވަށްޓެރިންނާއި ގާތްތިމާގެ ލޯބިވާ މީހުންނަށް ދަޢުވަތު ދީގެން ގެއަށް ގެނައިން. އެކީގަ އިށީނދެލައިގެން ތިބި ރޭގަނޑުގެ ވަގުތައް އެންމެން އެކީގަ ހޭދަ ކުރަނީ. އެކަމަކު މިއަހަރު އަވަށްޓެރިންނެއް ނެތް، ގާތްތިމާގެ ލޯބިވާ މީހުންނެއް ނެތް، އެމީހުން ނެތް މިތާކު. ހަމަ އެކަނި ދަރިންކޮޅާއި އަހަރެން، މިތާ އިށީނދެލައިގެން ތިބެނީ. އަހަރެމެންނަށް ވާނީ ކިހިނެއް ކަމެއްވެސް ނޭނގެ.އަޙްމަދު ރިޒްޤު؛ ސުންނާފަތިކޮށްފައި ގޭގައި ދިރިއުޅޭ ޣައްޒާ ރަށްވެއްސެއް
ރަމަޟާން މަހަކީ މުސްލިމު ގެތަކުގައި އިންތިހާ އުފާވެރި މާޙައުލެއްގައި ހޭދަކުރާ މައްސަރަކަށް ވީ ނަމަވެސް، ރިޒްޤުގެ ޢާއިލާއިން މި ރަމަޟާން މަސް ހޭދަ ކުރަނީ އޮކްޓޯބަރ 7 ވަނަ ދުވަހު އިޒްރޭލުން ހިންގަން ފެށި ޤަތުލުޢާންމަށް ފަހު އެ ޢާއިލާއިން ޝަހީދުވެދިޔަ މީހުންގެ ހަނދާންތައް އައު ކުރުމުގައެވެ.
މިދިޔަ އަހަރުގެ ރޯދަމަސް ވަރަށް ހިތްގައިމު. މި އަހަރަކު ނޫން. އެތައް އެއްޗެއް އަހަރެމެން އަތުން ބީވެ ހިނގައްޖެ. އަހަރެންގެ އުޚުތުންނާއި، ޢާއިލާ މެންބަރުން، ގެވެސް މިއޮތީ ސުންނާފަތިކޮށްފަ. ޢިމާރާތުގެ ބައިތަކުގެ ދަށުގަ އަދިވެސް ވެއްޖެ މީހުން، އެމީހުން ނެގޭނެ ގޮތެއް އަދި ނުވޭ. މި ގެއަކީ ދަރިންގެ ހުވަފެން. އެކުދިންގެ ކުޅޭ ސާމާނުތަކާއި، ހުރިހާ އެއްޗެއް ގެއްލިއްޖެ.އުއްމު މަޙްމޫދު އަބޫ ރިޒްޤު؛ ސުންނާފަތިކޮށްފައި ގޭގައި ދިރިއުޅޭ ޣައްޒާ ރަށްވެއްސެއް
6 ވަނަ މަހަކަށް ޤަތުލުޢާންމު ދިގުލައިދިމާއަށް މިޞްރާބު ޖަހާފައި ވާ އިރު، ޣައްޒާގެ ޢާބާދީ އޮތީ އިންތިހާއަށް ބިކަވެފައެވެ. އެހީ ދިނުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ބައިނަލްއަޤުވާމީ އޮފިޝަލުން ފާހަގަ ކުރި ގޮތުގައި ބަނޑުހައިހޫނުކަމުގައި ޣައްޒާއިން އެތައް ކުދިންނެއް ދަނީ މި ދުނިޔެއަށް ފަހު ނޭވާ ދޫކުރަމުންނެވެ. ޣައްޒާއަށް ބޭނުންވާ ޟަރޫރީ ސާމާނުވެސް އެކަށީގެންވާ މިންވަރަށް އެތެރެ ކުރެވޭނެ ގޮތެއް ނެތި، ބާޒާރުތަކުގައި ހުރި ހުރިހާ އެއްޗެއްގެ އަގު އަތް ނުފޯރާ ފަށަށް އުފުލި، މުޅި ޣައްޒާ ބަނޑަށް ޖެހުމުގެ އިންޒާރުގެ ރަނގަބީލުގެ އަޑުފަށްގަނޑު ކަނޑައިގެން ނުދެއެވެ.
އަމިއްލަ ނަފުސުގެ ދިފާޢުގައި ކަމަށް ބުނެ ޔަހޫދީން ހިންގަމުން ގެންދާ ޤަތުލުޢާންމުގައި ޣައްޒާއިން މަރުވި ފަލަސްޠީނު ރައްޔިތުންގެ ޢަދަދު މިހާރު ވަނީ 71000 އަށް ވުރެ މައްޗަށް އަރާފައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި 12000 އަށް ވުރެ ގިނަ ކުޑަކުދިން ހިމެނެއެވެ. މި ދައްކަނީ 16، 17 އަހަރުގެ ކުދިންގެ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. 7 އަހަރުވެސް ނުފުރި އުޅެނިކޮށް މި ދުނިޔެއާ ވަކިވި ކުދިންގެ ވާހަކައެވެ. ޣައްޒާ ކޮންޓްރޯލް ކުރާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތުން، އޮކްޓޯބަރ 7 ވަނަ ދުވަހު އިޒްރޭލަށް ދިން ޙަމަލާގައި އިޒްރޭލުން 30 އަކަށް ކުދިންގެ ފުރާނަ ގެއްލިދިޔައެވެ. އެއީވެސް ދެރަކަމެކެވެ. ނަމަވެސް، 30 އަކަށް ކުދިންގެ ބަދަލުގައި 12000 އަށް ވުރެ ގިނަ ކުދިންގެ ފުރާނަ ދުއްވާލުމަށް، ޔަހޫދީންނަށް އޮތީ ކޮން ޙައްޤެއް ހެއްޔެވެ؟
ރަމަޟާން މަހުގެ ސުފުރާތަކާއި، ޢާއިލީ އިފްތާރުތަކުގެ މަންޒަރުތައް ސޯޝަލް މީޑިއާއަށް ދޫކުރަމުން، ޣައްޒާގެ އަޚުންނާއި އުޚުތުންނަށްޓަކައި ހިތާމަ ކުރަމޭ ބުނާ މީހުންވެސް ދެވަނަ ވިސްނުމަކަށް ދާކަށް ނުވޭހެއްޔެވެ؟
