ކަނޑުގެ ސާފު ވައި ލިބޭ ހިސާބުގައި ހިނދުކޮޅަކަށް މަޑުކޮށްލުމުންވެސް ހިތަށް އެ ލިބޭ ހަމަޖެހުމާއި މޫޑަށް އަންނަ އުފާވެރިކަމަކީ އަހަރެމެން ދިވެހިންނަށް އައު އިޙްސާސަކަށް ނުވާނެއެވެ. ގޮނޑުދޮށްތަކަކީ ހިތް އުފާކޮށްލަން ދާ މަންޒިލެއްގެ ގޮތުގައި އެތައް ބަޔަކު ސިފަ ކުރާ ތަނަކަށް ވީ ނަމަވެސް، ނިމުމުގެ ކޮޅުމަތި ފެންނަން ނެތް ޤަތުލުޢާންމެއްގައި ފަނާ ވަމުން ދާ ޣައްޒާގެ ރަށްވެހިންނަށް އެކަން އޮތީ އެހެންނެއް ނޫނެވެ.

ދުވަހަކީ ފެބުރުއަރީ މަހުން 26 ވީ ހޯމަ ދުވަހެވެ. ވަގުތަކީ، 5 މަހާ ގާތްވަމުންދާ ޤަތުލުޢާންމުގެ އެންމެ ކުރީކޮޅު، އެންމެ ވަރުގަދައަށް ޙަމަލާތައް ދެމުން ދިޔަ އުތުރު ޣައްޒާ ސިޓީގެ އައްސޭރި ފަށަށް، ޣައްޒާގެ ރަށްވެހިން ޖަމާވަމުން ދިޔަ ވަގުތެވެ. އެއީ ދިގު އިންތިޒާރެއް ކުރަމުންދާ ބައެކެވެ. އުންމީދުތައް ގުޅިފައި ވަނީ ފުށް ކޮޅެއް ލިބޭނެ ގޮތް ވުމާއެވެ. އެމީހުން އިންތިޒާރު ކުރަމުން އެ ދަނީ، ފުށް ބަރުކޮށްގެން އަންނަ ޓްރަކްތައް އެ ސަރަޙައްދަށް ވަންނާނެ ވަގުތަކަށެވެ. މިއަދު މުޅި ޣައްޒާ ބަނޑަށް ޖެހިފައި އޮތް އިރު، ފުށް ކޮޅެއްގެ މިންވަރަކީ ލައްކަ ބޮޑު ވަރެކެވެ.

ގޮނޑުދޮށަށް ޖަމާވެ ތިބި މީހުން އިރުއިރު ކޮޅާ އެހެން ދިމާއަކަށް ދުއްވައިގަންނަ މަންޒަރުވެސް ފެނެއެވެ. ސަބަބެއް ނެތިއެއް ނޫނެވެ. ކިތަންމެ ދުވަހެއް ވިޔަސް، ބަޑީގެ އަޑަށް ނުސިހޭނީ ކާކު ހެއްޔެވެ؟ ކިލޯއެއް ނުވަތަ 2 ކިލޯ ފުށް ކޮޅަކަށް، ގޮނޑުދޮށުގައި އެތައް ބަޔަކު އެ ތިބެނީ ފުރާނަ އަތް މައްޗަށް ލައިގެންނެވެ.

އިޒްރޭލުގެ ޤަތުލުޢާންމު ފެށުމާއެކުގައި ހެން ޣައްޒާ ބަނޑަށް ޖައްސައިފިއެވެ. ކާބޯތަކެތީގެ ސަޕްލައި އެތެރެ ކުރުމަށް އިޒްރޭލުން ހުރަސް އަޅާ، އެތައް ދަތިތަކެއް ކުރިމަތި ކުރަމުން ދާ އިރު، އެންމެ ނިކަމެތި ޙާލު ޖައްސާފައި އޮތީވެސް ޣައްޒާގެ އުތުރުގެ ސަރަޙައްދަށެވެ. އުތުރުގެ ސަރަޙައްދުތަކުގައި ކާބޯތަކެތި ލިބުން ދަތިވުމުގެ މައްސަލަ ގޯސް ވެފައި ވަނީ އޭގެ އެންމެ އިންތިހާއަށެވެ. އެހީގެ ސަޕްލައި އެ ހިސާބަށް ފޯރަނީ ހާލަކުން ފަހަރަކުއެވެ. ދެ ޑެލިވަރީއެއްގެ ދެމެދު ހޭދަވާ ވަގުތު އެހާ ދިގެވެ.

އުތުރުގެ ސަރަޙައްދަށް އެހާ ޙާލުން ފޯރާ އެހީގެ ޓްރަކްތަކުގައި ގެންދާ ތަކެތި، އެންމެ ބޮޑަށް ބޭނުން ޖެހިފައި ތިބޭ މީހުންނަށް ލިބޭ ގޮތް ނުވާ ފަހަރުވެސް އާދެއެވެ. ގަދަ މީހާ ގަދަ ވަނީއެވެ. އިންތިހާއަށް ބޭނުން ޖެހިފައި އޮތުމުގެ ސަބަބުން، ލޫޓުވަނީއެވެ. ހަނގުރާމައެއްގެ ތެރޭގައި ބަނޑަށް ޖެހި، ބޯނެ ފެންފޮދެއްގެ މިންވަރުވެސް ނުލިބި އެތައް ދުވަހެއް ގުނަން ޖެހުމުން ވާނެ ގޮތް، އަހަރެމެންނަށް ވަޒަންވެސް ނުކުރެވޭނެއެވެ.

އެހީ ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ މަސައްކަތުގައި އުޅޭ ބައެއް މީހުން ކިޔައިދީފައި ވާ ގޮތުގައި، ޣައްޒާއިން މިހާރު ފެންނަމުން ދަނީ ހިކި، އަނަރޫފަ ވެފައި ވާ މީހުންނެވެ. ދެ ލޯ ވަޅުވަދެ، އެ ދެ ލޮލަށް ބަލައިލުމުން އެކަނިވެސް އެ މީހެއްގެ ބަނޑުހައިހޫނުކަން އިޙްސާސް ކޮށްލެވޭ ޙާލުގައި ތިބި މީހުން ފެނެއެވެ.

ޣައްޒާ ކޮންޓްރޯލް ކުރާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތް ނެތި ކުރުމުގެ ނަމުގައި ކަމަށް ބުނެ، އެމެރިކާއާއި އެމެރިކާގެ އެކުވެރި ޤައުމުތަކުގެ ނިވަލުގައި އޮވެގެން، ނިރުބަވެރި އިޒްރޭލުން ހިންގަމުން ގެންދާ ޤަތުލުޢާންމުގައި މަރުވި ފަލަސްޠީނު ރައްޔިތުންގެ ޢަދަދު 30000 އާ ގާތް ކުރެއެވެ. ޢިމާރާތްތަކުގެ ދަށުގައިވެސް އެތައް ބައެއްގެ ހަށިތައް މިހާރުވެސް އެބަ ހުރި ކަމަށް، ކަމާ ބެހޭ ފަރާތްތަކުން ބުނާ އިރު، ޙަޤީޤީ ޢަދަދުތައް އިންތިހާއަށް އިތުރު ވާނެ ކަމީ ޤަބޫލު ކުރަން ޖެހިފައި އޮތް ޙަޤީޤަތެކެވެ.

2.3 މިލިއަން މީހުން ދިރިއުޅެމުން ދިޔަ ޣައްޒާގައި، ޔަހޫދީން ހިންގަން ފެށީ ނަސްލު ދޮވެލުމުގެ ޤަތުލުޢާންމުގައި މުޅި ޢާބާދީހެން މިއަދު ތިބީ ރެފިއުޖީންގެ ޙާލުގައެވެ. އުފަން ވަޒަނުގައި ގެދޮރު ގެއްލި، ބަނޑަށް ޖެހި، ބިކަވެފައެވެ. ޞިއްޙީ ބޭސްފަރުވާގެ ޚިދުމަތް ލިބޭނެ ގޮތެއް ނެތެވެ. ތަޢުލީމީ ނިޒާމު އޮތީ ހުއްޓިފައެވެ. ބޭރު ދުނިޔެއާ ގުޅާލެވޭކަށް ނެތެވެ. އެތައް ޖީލެއް ޖިސްމާނީ އަދި ނަފްސާނީ ގޮތުން ބަލިކަށިކޮށް ނުކުޅެދޭ ޙާލު ޖައްސާފައި ވާއިރު، އިޒްރޭލާ ދެކޮޅަށް ސާބިތު ކަމާއެކު ފިޔަވަޅެއް އަޅަން ކެރުނު ޤައުމެއް އެބަ އޮތް ހެއްޔެވެ؟