މެޑިޓަރޭނިއަން ކަނޑަށް ހުޅުވިފައި އޮތެއްކަމަކު އެ ބިމުގައި ވަޒަންވެރިވެފައިވާ އަރަބި އާބާދީގެ ތެރެއިން، މޫދަށް ގޮސް އުޅެނީ މަދު ބައެކެވެ. މި ދައްކަނީ އިޒްރޭލުގެ އަރަބި އާބާދީގެ އަހުލުވެރިންގެ ވާހަކައެވެ. ޒަމާނުއްސުރެ އެމީހުންނަކީ މޫދަށް ގޮސް، ރާޅާއެޅުން ފަދަ ކަންކަމާ ދުރު ބައެކެވެ.
ނަމަވެސް ފަހަކަށް އައިސް، އެ އާދައަށް ބަދަލުތަކެއް ވަނީ އަންނަން ފަށާފައެވެ. މަޑު ދުވެއްޔެއްގައި ނަމަވެސް، ރާޅާއެޅުން ފަދަ ހަރަކާތްތަކުގައި މަޝްޣޫލުވެއުޅޭ މީހުންގެ އަދަދު ދަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. ގިނަ ބަޔަކު އިއްތިފާގުވާގޮތުގައި އެކަމުގެ ޝުކުރު ހައްގުވަނީ ހަމާމާ ގުރުބާނަށެވެ.
'އަކުއާ ވުމަން'ގެ ވަނަމުން މަޝްހޫރުކަން ހޯދާފައިވާ ހަމާމާ ނިސްބަތްވަނީ ފަލަސްތީނު ދަރިކޮޅަށެވެ. ހަމާމާއަކީ އެ ސަރަހައްދުގައި ސަރފްކޮށް އުޅޭ މަދު އަންހެނުންގެ ތެރޭގައި ގުނާލެވޭ މީހެކެވެ. މޫދަށް އެރިއުޅޭ މިހުންގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރުކުރުމުގެ ޒިންމާ ކޮނޑުއަޅައިގެން އިން ލައިފްގާޑެކެވެ. މަސްވެރިއެކެވެ. ހަމާމާގެ ވާހަކަ މިވަރުން އަދި ނިންމާލެވޭކަށް ނެތެވެ. މިއަދު ހަމާމާއަކީ އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިންނަށް ރާޅާ އެޅުމުގެ ހުނަރުތައް ދަސްކޮށްދޭ އިންސްޓްރަކްޓަރެއްވެސް މެއެވެ.
މަށަކީ ކަނޑުގެ ދަރިއެއް. އަހަރެން ދިރިއުޅެނީ މިތާ. އަހަރެންގެ މުސްތަގުބަލު އޮތީ މިތާ. މަށަކީ މަސްވެރިއެއް. ލައިފްގާޑެއް. މީހުންނަށް އެހީވާ މީހެއް. އަހަރެންގެ ދިރިއުޅުމުގެ އެންމެ މުހިންމު ކަމަކީ މީ. އަހަރެންގެ މުސްތަގުބަލަކީ މީ.ހަމާމާ ގުރުބާން؛ ރާޅާއަޅާ އަންހެނެއް
ހަމާމާގެ ހިތުގައި ރާޅާ އެޅުމަށް ލޯބި ޖެހެންފެށީ އޭނާގެ އުމުރުން ވަރަށް ޅައިރުއެވެ. އޭނާ ދިރިއުޅެމުން ދިޔައީ ހިތްގައިމު ގޮނޑުދޮށްތަކަށް މަޝްހޫރު ވެފައިވާ ޖިސްރު އައްޒަރުގާ ސިޓީގައެވެ.
ކަނޑަކީ އަހަރެންގެ މުޅި ދިރިއުޅުން. އެއީ ފަރުވާއެއް. ކަނޑަކީ އެތަނަކަށް ނިސްބަތްވާކަމުގެ އިހުސާސްކޮށްދޭ ތަނެއް. އަންހެނުންނާ ކުޑަކުދިންނަށް މިކަން ދަސްކޮށްދެން އަހަރެން. މީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއް. ޖިސްރު އައްޒަރުގާގެ މީހުން ގޮނޑުދޮށަށް ގެންނަން އެބަ އަހަރެމެން. އަރަބި އަވަށްތަކާ ސިޓީތަކުން މީހުން އެބަ އާދޭ މިތަނަށް ފަތާހަދާލަން. މީ އިޒްރޭލުގަ އަރަބިން އުޅޭކަމުގެ ނިޝާނެއްވެސްމެ. އަހަރެމެންނަށް ކުރިމަތިވެފަ އޮތް އެންމެ ބޮޑު ގޮންޖެހުމަކީ އަރަބިންނަށް ޚާއްސަ ސަރފް ސްކޫލެއް ހިންގުން. ސްކޫލް މި އޮންނަނީ މަސްވެރި އަވަށެއްގަ.ހަމާމާ ގުރުބާން؛ ރާޅާއަޅާ އަންހެނެއް
އެޅި ފުރަތަމަ ރާޅާއެކު އެ ރާޅުގަނޑުގެ ތެރެއަށް އޭނާގެ ހިތު ލޯބި ގެނބިގެން ދިޔައެވެ. އޭނާފަދަ އެހެން މީހުންނަށް އެ ހުނަރު ދަސްކޮށްދިނުމަށް ގަސްތުކޮށް، އެ މަސައްކަތް ފެށީއެވެ. ހަމާމާ ބުނާގޮތުން ވިއްޔާ، ކަނޑައަކީ އޭނާގެ މުޅި ދިރިއުޅުމެވެ.
ވަރަށް ގިނަ މީހުން އާދޭ. ޖިސްރު އައްޒަރްގާގެ ގޮނޑުދޮށްތަކަށް އައިސް މިކަން ދަސްކޮށް އުޅުމަކީ އަންހެނުންނަށް ވަރަށް އާ ކަމެއް. ޔުނިވަރސިޓީތަކުގަ ކިޔަވާ ދަރިވަރުންވެސް މިހާރު މިކަން ދަސްކޮށް، ފަރިތަކުރަން ފަށައިފި. ދަސްކުރަން އަންނަ ކުދިންނަށް އަހަރެން ދޭ ބައެއް އިރުޝާދުތައް ހުންނާނެ. އެއީ އަންހެން ޓްރެއިނަރުން އުފެދޭނެތީ ކުރާ ކަމެއް. އެމީހުންގެ އާއިލާ މެންބަރުންނަށް ހިތްވަރު ދެވޭނެތާ. ނުވިތާކަށް، ފިރިންވެސް މިކަމުގަ ބައިވެރިވެ، ފަރިތަކުރުންތަކުގަ ބައިވެރިވެލާ ހަދަން ބާރުއެޅޭނެތާ އޭރުންދޯ.ހަމާމާ ގުރުބާން؛ ރާޅާއަޅާ އަންހެނެއް
އިޒްރޭލުގައި ދިރިއުޅޭ ގިނަ އަރަބިންނަކީ ފަލަސްތީނު ދަރިކޮޅުގެ މީހުންނެވެ. އެއީ 1948 ވަނަ އަހަރު، ހަނގުރާމައަށްފަހު ފަލަސްތީނުގެ ބިމަށް އިޒްރޭލުން ވެރިވެގަތް ފަހުންވެސް އެ ބިމުގައި މަޑު ކުރި ފަލަސްތީނު އާއިލާތަކެވެ.
އަހަރެންގެ ދަރިން މިތަނަށް އަންނަންފެށީ ރާޅާ އަޅަން ދަސްކުރަން. އެމީހުންނާ އެކީ އަހަރެންވެސް ތަމްރީނު ހޯދަން ފެށީ. އަހަރެމެން އެބަ ޖެހޭ ފަތަން ދަސްކުރަން. މީ ވަރަށް ހިތްގައިމު ކުޅިވަރެއް. އަންހެނުންނަށްވެސް ވަރަށް ރަނގަޅު ކުޅިވަރެއް. ވަރަށް ހިތްގައިމު ކުޅިވަރެއް މީ. ހަކަތަ ބޭރުކޮށްލާ ހަދަން ވަރަށް ރަނގަޅު ކަމެއް މީ. އުނދަގުލެއް ކަމަކު، މަށަށްވެސް މިކަން ކުރެވޭ އެބަ.އާޔަތު އަބޫ ޝިހާބު؛ ރާޅާއަޅަން ދަސްކުރާ މީހެއް
އިޒްރޭލުގައި ތިބި ފަލަސްތީނު މީހުންނަށް، އެނޫން މީހުންނެކޭ އެއްހަމައިން ހައްގުތައް ކަށަވަރުކޮށްދޭ ކަމަށް އިޒްރޭލުން ބުނިނަމަވެސް، ގިނަ ބައެއްގެ ފަރާތުން އިވެނީ ތަފާތު އަޑެކެވެ. ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ތަފާތުކުރުންތައް ގެންގުޅޭ ވާހަކައެވެ. ފަލަސްތީނު ދަރިކޮޅުގެ މީހުންނާމެދު ހަރުކަށި ސިޔާސަތުތަކެއް ތަންފީޒުކުރާ ކަމުގެ ޝަކުވާގެ އަޑެވެ.
ހަމާމާއަކީ އިޒްރޭލުގައި ހިންގާ ސަރފް ކުލަބެއް ކަމަށް ވާ 'ސަރފިންގް ފޮރ ޕީސް'ގެ އެންމެ އިސްވެރިޔާގެ މަގާމުގައި ހުރި މީހާއެވެ.
މޫދު ކައިރިއަށް އައިސް، ހަމާމާއާ މުހައްމަދާއެކު ޓްރެއިނިންގތަކުގަ އުޅުމަކީ އަހަރެން ވަރަށް ލޯބިކުރާ ކަމެއް. މީ ވަރަށް ހިތްގައިމު ތަނެއް. އެހެންވެ މިތަނަށް އަންނަން ވަރަށް ބޭނުންވޭ. ރާޅާއެޅުމަކީ ވަރަށް ހިތްގައިމު ކުޅިވަރެއް.އައިލޫލް ޒައިތު؛ ރާޅާއަޅަން ދަސްކުރާ ކުއްޖެއް
ހަމާމާ މިއަދު އަމާޒު ހިފައިގެން ހުރީ ކުޅިވަރުގެ މައިދާނުގެ ތަމްރީނުތަކުގައި އަންހެނުންނާއި އަންހެން ކުދިންނަށްވެސް ހަމަހަމަ ފުރުސަތުތަކެއް ހޯދައި ދިނުމަށެވެ. މިދިޔަ އަހަރުތަކަށް ބަލާއިރު، މޫދަށް ގެނބިގެން ފުރާނަ ގެއްލުމުގެ ހިތާމަވެރި ހާދިސާތައް ތަކުރާރުވެފައި ވާއިރު، ކަނޑުމަތީގެ ސަލާމަތްތެރިކަމާއި މޫދަށް އެރި އުޅުމުގައި ރައްކާތެރިވާނެ ގޮތްތައް ދަސްކޮށްދީ، އެކަންކަމަށް މީހުން ހޭލުންތެރި ކުރުވުމަކީވެސް ހަމާމާ އުފުލަމުންދާ ބުރަ ޒިންމާއެކެވެ.
