ކޮރޯނާވައިރަސް ޑިޒީޒް (ކޮވިޑް-19) އަކީ ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ދަރަޖާގައި ފެތުރިފައިވާ ޢާލަމީ ބަލިމަޑުކަމެއްގެ ގޮތުގައި، ދުނިޔޭގެ ސިއްޙަތު ޖަމިއްޔާ (ޑަބްލިއުއެޗްއޯ)އިން ކަނޑައެޅި ފަހުން މިހާރު 3 އަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަސް ފާއިތުވެދިޔައީއެވެ. ކޮވިޑް-19ގެ ތޫފާނީ އަނދިރިކަމާއި ގަދަ އޮއެވަރުން ސަލާމަތްވެ، ހިސާބަކަށް ހިންދެމިލެވިފައި އޮތެއް ކަމަކު، އޭރު ޑަބްލިއުއެޗްއޯއިން ކޮވިޑް-19އަށް ދިން ސިއްހީ ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތުގެ އިންޒާރު، އުވާލާފައެއް ނުވެއެވެ.
ކަން މިހެން އޮތް ނަމަވެސް، ޑަބްލިއުއެޗްއޯގެ ޑައިރެކްޓަރ ޖެނެރަލް، ޑރ. ޓެޑްރޯސް އެޑަނޮމް ގެބްރިޔޭސޫސް، އޭޕްރިލް 6 ވަނަ ދުވަހު ދެއްވީ ތަފާތު މެސެޖެކެވެ. ޑރ. ޓެޑްރޯސް ވިދާޅުވީ، ކޮވިޑް-19އާ ގުޅިގެން އިޢުލާން ކޮށްފައިވާ ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތު، މި އަހަރު ތެރޭގައި އުވާލުމަށް ޢުއްމީދު ކުރައްވާ ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް އެކަން ކުރައްވާނެ ގޮތުގެ ތާވަލެއް ނުވަތަ ތަފްސީލުތަކެއް، ޑރ. ޓެޑްރޯސް ނުދެއްވައެވެ.
އަޅުގަނޑަށް ހީވަނީ މިއަހަރު އަޅުގަނޑުމެންނަށް، ކުއްލި ނުރައްކާ އުވާލެވިދާނެހެން އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ. އެކަމަކު، ދެން އޮންނަ އިމަޖެންސީ ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުން އޮންނާނީ، މަހެއްހާ ދުވަސް ފަހުން. އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ ފަދައިން، އެބޭފުޅުން ކޮންމެ ތިންމަހަކުން ބައްދަލުކުރައްވާނީ، އެހެންވީމާ ކޯވިޑްގެ އިމަޖެންސީ ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމެއް، މެއި މަހުގެ ކުރީކޮޅު އޮންނަންވާނެ. އެތަނުގަ އެ މަޝްވަރާ ކުރާނީ.ޑރ. ޓެޑްރޯޒް އެޑަނޮމް ގެބްރިޔޭސޫސް؛ ޑަބްލިއުއެޗްއޯގެ ޑައިރެކްޓަރ ޖެނެރަލް
އދގ ސިއްޙަތާ ބެހޭ ޔުނިޓްގެ ގޮތުގައި ހިންގާ ޑަބްލިއުއެޗްއޯއިން އަދިވެސް ބުނަމުން ދަނީ ކޮވިޑް-19 އަކީ، ބައިނަލްއަޤުވާމީ ފެންވަރުގައި ކަންބޮޑުވާންޖެހޭ، އާންމު ސިއްޙަތުގެ ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ދަރަޖާގައި އޮތް ބަލިމަޑުކަމެއް ކަމަށެވެ. އަދިވެސް ނޭނގެނީ ކޮވިޑް-19 ޖައްސާ ވައިރަހުގެ އަސްލެވެ.
ސުވިޓްޒަރލަންޑްގެ ވެރިރަށް ޖެނީވާގައި ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމެއްގައި ވާހަކަދައްކަވަމުން ޑރ. ޓެޑްރޯސް ވިދާޅުވީ، ކޮވިޑް-19 ޖައްސާ ވައިރަސް އުފެދިގެން އައި ކަމަށް ބުނާ ނަޒަރިއްޔާތަކުގެ ތެރެއިން އެއްވެސް ނަޒަރިއްޔާއެއް ނުވަތަ ދަޢުވާއެއް އަދި މިހާތަނަށް ބާޠިލު ކޮށްފައި ނުވާނެ ކަމަށެވެ. މި މޭރުމުން ވާހަކަ ކުރިއަށް ގެންދަވަމުން ޑރ. ޓެޑްރޯސް ވަނީ، ބައްޔާ ބެހޭ އިތުރު ތަފްސީލުތައް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ޗައިނާއަށް ގޮވާލާ ގޮވާލެއްވުން ތަކުރާރު ކުރައްވާފައެވެ.
އެހެންވީމާ، އަޅުގަނޑަށް ހީވަނީ، ތިޔަބޭފުޅުންނަށްވެސް އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެހެން، ޗައިނާއަށް ލިބިފަ ހުރި ހުރިހާ މަޢުލުމާތެއް ނުލިބެނީސް، އެހެނޭ މިހެނޭ ނުބުނެވޭނެކަން. ހުރިހާ ނަޒަރިއްޔާއެއްވެސް ބަލަމުން ދަނީ. އެއީ ޑަބްލިއުއެޗްއޯއިން މިކަމުގަ ހިފަހައްޓާ ހަމައަކީ. އެހެންވެ ޗައިނާއަށް ދަންނަވަމުން މިދަނީ އެއްބާރުލުންދޭން. އެމީހުން އެއްބާރުލުން ދޭނަމަ، އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގޭނެ ކަން ވީގޮތާއި، ފެށުނު ގޮތްވެސް.ޑރ. ޓެޑްރޯސް އެޑަނޮމް ގެބްރިޔޭސޫސް؛ ޑަބްލިއުއެޗްއޯގެ ޑައިރެކްޓަރ ޖެނެރަލް
ކޮވިޑް-19ގެ ކޭސްތައް އެންމެ ފުރަތަމަ ފެނިގެން ރިޕޯޓް ކުރަން ފެށީ، ޗައިނާގެ ވޫހާން ސިޓީއިން ޑިސެމްބަރ 2019ގެ ފަހުކޮޅުގައެވެ. އޭރުވެސް ގިނަ ބަޔަކު ދިޔައީ، މި ބައްޔަކީ ދިރޭތަކެތީގެ ވިޔަފާރި ކުރާ ބާޒާރެއްގެ ތެރެއިން އިންސާނުންގެ ހަށިގަނޑަށް ވާރުތަވީ ބައްޔެއް ކަމަށް ވަކާލާތު ކުރަމުންނެވެ. އޭގެ ފަހުން ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކަށް ކޮވިޑް-19ގެ ބަލިމަޑުކަން ފެތުރި، މިއަދާ ހިސާބަށް އާދެވުނުއިރު، މި ބަލީގައި 7 މިލިއަނެއްހާ މީހުންގެ ފުރާނަވަނީ ގެއްލިފައެވެ.
ބައިނަލްއަޤުވާމީ ފެންވަރުގައި ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ބުނާ ގޮތުގައި، ކޮވިޑް-19ގެ ބަލިމަޑުކަމުގެ އެންމެ ކުރީކޮޅުގެ ބައެއް މަޢުލޫމާތު، ޗައިނާގެ ސައެންސްވެރިން ވަނީ ޑޭޓާބޭހަކަށް އަޕްލޯޑްކޮށްފައެވެ. ވައިރަހުގެ އަސްލާ ބެހޭ ބައެއް ވާހަކަތައް އޭގައި ހުރި ކަމަށް ބުނެވެއެވެ. އެފަދަ ބައެއް ވާހަކަތަކުގެ ތެރޭގައި، އިންސާނުންނާ ހިސާބަށް ކޮވިޑް-19ގެ ވައިރަސް ދަތުރު ކުރުމުގައި އިރުމަތީ އޭޝިއާ ސަރަޙައްދުން އާންމުކޮށް ފެންނަ ރެކޫން ޑޯގްގެ ދައުރެއް އޮތް ކަމަށްވެސް ހަވާލާދީފައި ވެއެވެ.
ކޮވިޑް-19ގެ ފަންނީ ކަންކަމުގައި ޑަބްލިއުއެޗްއޯގެ ފަރާތުން އެންމެ އިސްކޮށް ހުންނަވާ ޑރ. މާރިއާ ވޭން ކަރްކޯފް ވިދާޅުވީ، ޗައިނާއިން އެންމެ ފަހުން ހިއްސާކުރި މަޢުލޫމާތުގެ އެހީގައި، ވައިރަހުގެ އަސްލާ ބެހޭ ކޮންމެވެސް ވަރެއްގެ "އިޝާރާތްތަކެއް" ލިބިފައި ވާ ކަމަށާ، ނަމަވެސް، ވައިރަހުގެ އަސްލަކީ ކޮބައިތޯ ކުރެވޭ ސުވާލަށް، ސީދާ ޖަވާބެއް ނުލިބޭ ކަމަށެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކޮންމެހެން ބޭނުންވާ އިތުރު މަޢުލޫމާތު އެބަހުރި، އެ ހޯދަންވެގެން އެދި ހުށަހަޅާތާ މިހާރު އެތައް އަހަރެއް. އެ ޖަނަވާރުތައް އައީ ކޮންތާކުންތޯ؟ އެއީ ކޮންތާކު ގެންގުޅުނު ޖަނަވާރުތަކެއްތޯ؟ ބާޒާރަށް އެޖަނަވާރުތައް ވަނީ ކިހިނެއްތޯ؟ އެއީ ވަލުޖަނަވާރުތަކެއްތޯ؟ ބަޔަކު އޮޅުކޮށްގެން ގެންގުޅުނު ޖަނަވާރުތަކެއްތޯ؟ ޖަނަވާރުތަކުގެ ވިޔަފާރި ކުރީ ކިހިނެއްތޯ؟ އެމީހުން އައީ ކޮންތާކުންތޯ؟ ޓެސްޓު ކުރިތޯ؟ ބާޒާރުގަޔާއި، ސެރޯލޮޖީ ޓެސްޓޫ ހަދަންށާ، ދަނޑުތަކުގައި އުޅުނު މީހުންގެ ޓެސްޓު ހެދިތޯ؟ މިކަހަލަ އެއްވެސް ސުވާލެއްގެ ޖަވާބެއް ނުލިބޭ. ކުރަމުން މިދަނީ އެ މަސައްކަތް. ސައެންސްވެރިންނާ އެކީ މަސައްކަތް ކުރަމުން މިދަނީ ބަލީގެ އެންމެ ފުރަތަމަ ކޭސްތަކުގެ މަޢުލޫމާތު އެއްކުރަން. ނޮވެމްބަރު މަހު ފެނުނު ކޭސްތަކުގެ މަޢުލުމާތު ހޯދަން މަސައްކަތް ކުރަމުން މި ދަނީ. ފަހަރެއްގަ، އެއަށްވުރެ ކުރިންވެސް ކޭސް އުޅުނު ކަމަށް ވެދާނެ.ޑރ. މާރިއާ ވެން ކަރްކޯފް؛ ޑަބްލިއުއެޗްއޯގެ ކޮވިޑް ޓެކްނިކަލް ލީޑް
ޑރ. މާރިއާ ވޭން ކަރްކޯފް ވިދާޅުވީ، ސައެންސްވެރިންނާ ގުޅިގެން ޑަބްލިއުއެޗްއޯއިން މިހާރު މަސައްކަތް ކުރަމުންދަނީ، 2019 ވަނަ އަހަރު އެންމެ ފުރަތަމަ ފެނުނު ކޮވިޑް-19ގެ ކޭސްތަކާ ބެހޭ އިތުރު މަޢުލުމާތު ހޯދުމަށް ކަމަށެވެ. އެގޮތުން، އެމީހުން އުޅުނު ތަންތަނާ ބެހޭ މަޢުލުމާތު ފަދަ ހެކިތައް ލިބޭތޯ މަސައްކަތް ކުރަމުންދާކަން، ޑަބްލިއުއެޗްއޯގެ އޮފިޝަލު ވަނީ ފާހަގަ ކުރައްވާފައެވެ.
ކަން މިހެން އޮތް އިރު، ކޮންމެހެން ހަދަން ޖެހޭ މުހިންމު ދިރާސާތަކެއް ޗައިނާއިން ކުރިއަށް ގެންދިޔަކަން ނުވަތަ ނޫންކަން އެނގިވަޑައިނުގަންނަވާކަމަށްވެސް ޑރ. މާރިއާ ވޭން ކަރްކޯފް ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ.
ކޮވިޑް-19ގެ ކޭސްތައް އެންމެ ފުރަތަމަ ފެންމަތިވެގެން އައީ ވޫހާންގައި ގަވައިދާ ހިލާފަށް ވަލުޖަނަވާރުގެ ވިޔަފާރި ކުރަމުންދިޔަ ސީފުޑް ބާޒާރަކުންނެވެ.
ކޮވިޑް-19ގެ އަސްލަކީ ޗައިނާ ކަމަށް ބައިނަލްއަޤުވާމީ ފެންވަރުގައި ކުރަމުންދާ ދަޢުވާތަކަށް ޗައިނާއިން ތަކުރާރުކޮށް އިންކާރު ކުރެއެވެ. ޗައިނާއަކީ ކޮވިޑް-19ގެ އަސްލު ކަމަށް އެންމެ ހަރު އަޑުން ވަކާލާތު ކުރަނީ، ޗައިނާގެ ބައިނަލްއަޤުވާމީ ޢަދުއްވުގެ މަޤާމުގައި އޮތް އެމެރިކާއިން ކަމަށް ވާ އިރު، ކޮވިޑް-19ގެ އަސްލު ދެނެގަތުމަށް ހިންގާ ތަޙްޤީޤުތައް ސިޔާސީ ކުރާ ކަމަށްވެސް ޗައިނާއިން ތުހުމަތު ކުރެއެވެ.
ކޮވިޑް-19ގެ އަސްލު ދެނެގަތުމަށް ހިންގާ ތަޙުޤީގުތައް ސިޔާސީ ކުރުމުގެ ސަބަބުން އަސަރު ފޯރާނީ، ކޮވިޑް-19އާ ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަ ކުރުމަށް ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި އޮތް ސިޔާދީ އެއްބައެއްވަންތަކަމަށް ކަން ޗައިނާއިން ފާހަގަ ކުރެއެވެ.
ކޮވިޑް-19 ޖެހުމަށް މަގުފަހި ކުރާ ސިވިއާ އެކިއުޓް ރެސްޕިރޭޓަރީ ސިންޑްރޯމް ކޮރޯނާވައިރަސް 2 (ސާސްކޮވް-2) ގެ އަސްލު ދެނެގަތުމަށް ޑަބްލިއުއެޗްއޯއިން ވަނީ ތަހުޤީޤު ޓީމު އެކުލަވާލައިގެން ޗައިނާގައި ދިރާސާތަކެއްވެސް ކުރިއަށް ގެންގޮސްފައެވެ. ނަމަވެސް، އެ ދިރާސާތަކުންވެސް ވަކި ކޮޅެއްގައި ޖެހޭ ނަތީޖާއެއް ނެރެވިފައެއް ނުވެއެވެ.