ދިވެހިރާއްޖެއިން ކޮރަޕްޝަން ހުއްޓުވުމާއި ކޮރަޕްޝަންގެ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ ގާނޫނީ ޒިންމާ އޮތީ އެންޓި ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަނަށެވެ. އާ ގާނޫނު އަސާސީން އެންޓި ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަން އުފެއްދި ފަހުން، މިއަދާ ހަމައަށް އެ ކޮމިޝަންގެ މަސައްކަތްތަކަށް ފާޑުކިޔުމާއި ގޮންޖެހުން ކުރިމަތިވެފައިވެއެވެ.

ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދާއި ރައީސް މުހައްމަދު ވަހީދުގެ ވެރިކަމުގައިވެސް، އަދި މިހާރު ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ ވެރިކަމުގައިވެސް، އޭސީސީގައި އެއް މޫނުތަކެއް އެބަ ތިއްބެވިއެވެ. އެ ބޭފުޅުންނަށް ރާއްޖޭގައި ކޮރަޕްޝަން އޮތް މިންވަރާއި ކޮރަޕްޝަން ފެތުރިފައިވާ މިންވަރު، އަދި ހުރި ގޮންޖެހުންތަކާއި ގޮންޖެހުން ކުރިމަތިކުރުވާ ފަރާތްތައްވެސް އެނގޭނެއެވެ.

ދިވެހި ތާރީހުގައި ކޮރަޕްޝަންގެ ބޮޑެތި އެކި މައްސަލަތައް އެބަހުއްޓެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެއް މައްސަލައަކީ ތީމުގޭގެ އޮޑިޓް ރިޕޯޓްގެ މައްސަލައެވެ. ރައީސް މައުމޫނުގެ ވެރިކަމުގައި ހައްދެއް ނެތް މިންވަރަށް ޚަރަދުކުރުމުގެ އިޚްތިޔާރު އެ މަނިކުފާނަށް އޮތެވެ. އޮޑިޓް ރިޕޯޓްގައި އެ މައްސަލަތައް ފާހަގަކޮށްފައި ހުއްޓެވެ. އާއިލީ ބޭފުޅުންނާއި ގާތް ބޭފުޅުންނަށް "އެހީ ދެއްވި" ވާހަކަތަކާއި ލޯނު ދެއްވި ވާހަކައެވެ. ނަމަވެސް ތީމުގޭ އޮޑިޓް ރިޕޯޓް ނެރުނުތާ 10 އަހަރު ވުމަށް ގާތްވެފައިވާއިރު، އޭގައި ފާހަގަކޮށްފައިވާ މައްސަލަތަކެއް ނުނިންމައެވެ. ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ ފަރާތްތައް ޒިންމާދާރެއް ނުކުރެވުނެވެ. ދައުލަތަށް ގެއްލިގެން ގޮސްފައިވާ ފައިސާ ހޯދުމުގެ މަސައްކަތެއް ނުކުރިއެވެ. މިކަމުން ހާމަކޮށްދެނީ އޭސީސީގެ ގާނޫނީ ޒިންމާ އުފުލުމުގައި އެ ކޮމިޝަން ފެއިލްވެފައި އޮތްކަމެވެ. ރައްޔިތުންގެ އަތުން ބޮޑު މުސާރަ ނަންގަވައިގެން އެ ކޮމިޝަންގައި ތިއްބެވި މެމްބަރުންގެ ނާޤާބިލްކަމެކެވެ.

ތީމުގޭ އޮޑިޓް ރިޕޯޓަށް "ހިރަފުސް އަރާފައި" ވަނިކޮށް އެ ރިޕޯޓްގެ މަތިން ކޮމިޝަންގެ މެމްބަރުންނާއި މުވައްޒަފުން ރޭކާލީ، ރައީސް މައުމޫނާއި އެ މަނިކުފާނުގެ ބައެއް ބޭފުޅުން، ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ތެދުވެވަޑައިގަތުމުންނެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް ކުރެއްވި އިތުބާރު ރައީސް މައުމޫން އަނބުރާ ގެންދެވި ފަހުންނެވެ. އިސްލާހީ މަސައްކަތްތަކުގައި ރައީސް މައުމޫނާއި އެ މަނިކުފާނުފާނުގެ ބައެއް ބޭފުޅުން އިދިކޮޅު ޕާޓީތަކާއެކު މަސައްކަތް ފެއްޓެވި ފަހުންނެވެ.

މިއީ ހާދަ ވަރުގަދަ އިއްތިފާޤެއްތޯއެވެ. އޭސީސީން މި އުޅެނީ ހެޔޮ ނިޔަތުގައި ކަމެއް ކުރަން ހެއްޔެވެ؟ ނުވަތަ ބަޔަކަށް ސިޔާސީ މަންފާއެއް ހޯދައިދޭން ހެއްޔެވެ؟ ފެންނަން ހުރި ކަންކަމާއި އަމަލުކޮށްފައިވާ ގޮތަށް ބަލާއިރު، ތީމުގޭ އޮޑިޓް ރިޕޯޓްގެ މައްސަލައިގައި ރައީސް މައުމޫނާ ސުވާލުކުރަނީ ސިޔާސީ މަޤުޞަދެއްގައި ކަމަށް ބައެއް ފަރާތްތަކުން ޤަބޫލުކުރެއެވެ. އެހެންނޫނަމަ، ތީމުގޭ އޮޑިޓް ރިޕޯޓްގެ މައްސަލަ ބަލަންޖެހޭނީ މި ވަގުތަކު ނޫނެވެ. މީގެ މާކުރިން އެ މައްސަލަ ބަލައި، އޮންނާނީ އިންސާފު ހޯދައިދީފައެވެ. ދައުލަތަށް ފައިސާއެއް ގެއްލިފައިވާކަމަށް ސާބިތުވެއްޖެކަމަށް ވާނަމަ އެ ފައިސާވެސް އޮންނާނީ ހޯދިފައެވެ.

ނަމަވެސް މިއިން އެއްވެސްކަމެއް މި ވޭތުވެދިޔަ 10 އަހަރު ކޮށްފައެއް ނެތެވެ. އުވިދިޔަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި މެޖޯރިޓީ ލީޑަރަކަށް، މިހާރުގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން ވެސް ހުންނެވިއެވެ. ނަމަވެސް ތީމުގޭ އޮޑިޓް ރިޕޯޓްގެ މައްސަލަ އެ މަޖިލީހަކުންވެސް، މި މަޖިލީހަކުން ވެސް ނުބަލައެވެ. ތީމުގޭ އޮޑިޓް ރިޕޯޓްގެ މައްސަލަ ދިގުލައިގެން ދިއުމުން އެކަމުގެ ކަންބޮޑުވުމެއް، އަދި އެ ކޮމިޝަން ޒިންމާދާރުކުރުވަން އެއްވެސް މަސައްކަތެއް ކޮށްފައެއް ނެތެވެ. އެހެންވެ، އޭސީސީން މި އުޅެނީ ހެޔޮނިޔަތެއްގައި ކޮރަޕްޝަން ހުއްޓުވުމަށް ވުރެ، ސިޔާސީ މަޤުޞަދެއް ބަޔަކަށް ހާސިލްކޮށްދޭން ކަމަށް ޤަބޫލުކުރުމުގެ ޖާގަ ލިބެއެވެ. އެއީ ޙަޤީޤަތްކަމަށްވާނަމަ، އޭސީސީން އެ ހިންގަނީ ކޮރަޕްޝަނެވެ.

ތީމުގޭ އޮޑިޓް ރިޕޯޓްގެ މައްސަލައިގައި ރައީސް މައުމޫނުގެ ދަރިކަލުން، އަދި ދިއްގަރު ދާއިރާގެ މެމްބަރު އަޙުމަދު ފާރިސްއަށް ދައުވާކުރަން ޕްރޮސިކިއުޓަ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް މައްސަލަ ފޮނުވިޔަސް، ޕީޖީ އޮފީހުން ނިންމީ މައްސަލަތަކުގައި ދައުވާ ކުރުމަށް ޤާނޫނުލް އުޤޫބާތުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ މުއްދަތު ފަހަނަ އަޅައި ގޮސްފައިވާ ކަމަށެވެ. އެހެންވެ، ފާރިސްގެ މައްޗަށް ދައުވާއެއް ނުއުފުލައެވެ.

މިހެން ކަންހިނގާފައިވާއިރު، ތީމުގޭ އޮޑިޓް ރިޕޯޓްގެ މައްސަލަ އޭސީސީ އާއި ދައުލަތުގެ ކަމާ ގުޅޭ މުއައްސަސާތަކުން ނުބަލައި އޮތުމުގެ ޒިންމާ އުފުލާނީ ކާކު ހެއްޔެވެ؟ ތީމުގޭ އޮޑިޓް ރިޕޯޓް ނެރުނުތާ 10 އަހަރު ވުމަށް ގާތްވެފައިވާއިރު، އޭގައި ފާހަގަކޮށްފައިވާ މައްސަލަތަކެއް ނުނިންމައެވެ. ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ ފަރާތްތައް ޒިންމާދާރެއް ނުކުރެވުނެވެ. ދައުލަތަށް ގެއްލިގެން ގޮސްފައިވާ ފައިސާ ހޯދުމުގެ މަސައްކަތެއް ނުކުރިއެވެ. މިކަމުން ލިބުނު ގެއްލުން، އަދި ލިބޭނެ ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ދޭނީ ކާކު ހެއްޔެވެ؟

އޭސީސީގެ ޒިންމާ ފުރިހަމައަށް އަދާނުކޮށް، ރައީސް މައުމޫނުގެ ބަޔާން ނެގިޔަސް، އިންސާފެއް ނުލިބޭނެއެވެ. ތިޔަ ކޮމިޝަން ވަނީ ފެއިލްވެފައެވެ. ޤާނޫނީ ޒިންމާއެއް ނުއުފުލުނެވެ. ޙަޤީޤަތުގައިވެސް ނަޒާހަތްތެރިކަމެއް ހަމަ ނެތީއެވެ.