ރާއްޖޭގެ އަދަލު އިންސާފުގެ ނިޒާމަށް ދިމާވެފައިވާ އެންމެ ބޮޑު މައްސަލައަކީ ނަޒާހަތްތެރިކަން ގެއްލިފައިވާ ފަނޑިޔާރުތަކެއް ފަނޑިޔާރު ގެތަކުގައި ތިބުމެވެ. އެ ފަނޑިޔާރުންގެ ނިންމެވުންތަކާއި، އަމަލުތަކުގެ ސަބަބުން މުޅި ފަނޑިޔާރުގޭގެ އަގު ވެއްޓި، ނިޒާމަށް ކުރާ އިތުބާރު ގެއްލިގެންދެ އެވެ. ރާއްޖޭގެ ފަނޑިޔާރު ގެތަކުގެ ހާލަތަކީ މި ދެންނެވި ޒާތުގެ ފަނޑިޔާރުންތަކެއްގެ ސަބަބުން މުޅި ފަނޑިޔާރު ގެޔަށް ކުރާ އިތުބާރާއި، އިހުތިރާމް ގެއްލިގެންގޮސްފައިވުމެވެ. ފަނޑިޔާރު ގެތަކުގެ އަގު އޮތީ ބޮޑު ވަޅުގަނޑަކަށް ވެއްޓި، ވެއްޔާ މޮޑެވިފަ އެވެ.

އެ ފަނޑިޔާރު ގެތަކަށް ކުރާ އިތުބާރު އަލުން ނެގެހެޓުމުގެ މަސައްކަތް، ޤާނޫނުން އެ މަސައްކަތް ލާޒިމްކޮށްފައިވާ ޖުޑީޝަލް ސާރވިސް ކޮމިޝަނާއި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހން ގުޅިގެން ފެށުމާއެކުވެސް ފެނިގެންދިޔައީ، ނަޒަހަތްތެރިކަން ގެއްލިފައިވާ ފަނޑިޔާރުންތަކެއްގެ ނުރުހުއްޕާން އެ މަސައްކަތަށް ކުރިމަތިވާން ފެށި މަންޒަރު އެވެ. އެ މަސައްކަތް ހުއްޓުވައި، މުޅި ނިޒާމް ހުއްޓުމަކަށް ގެނެސް، ޤާނޫނު އަސާސީން ބާރުތައްކެއްދީ ފަނޑިޔާރުންގެ މައްސަލަތައް ބަލައި، ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް މަސައްކަތްކުރާ މުއައްސަސާތަކުގެ ބާރު ކަނޑުވާލުމަށް މި ދެންނެވި ފަނޑިޔާރުންތައް މަސައްކަތް ކުރައްވަމުންގެންދެވި މަންޒަރު އެވެ.

އޭގެތެރެއިން އެއް ބޭފުޅަކީ އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރުކަމުގެ މަޤާމުން ވަކިކުރުމަށް ނިންމާފައިވާ ޑރ. އަހުމަދު އަބްދުﷲ ދީދީ އެވެ.

ޑރ. އަހުމަދު އަބްދުﷲ ދީދީގެ މައްސަލައެއް ޖޭއެސްސީން ބަލަން ފެށުމާއެކު، އެއީ ޖޭއެސްސީއަށް ކުރެއްވޭނެކަމެއް ނޫންކަމަށް ވިދާޅުވެ، ބަޔާންތައް ނެރުއްވަމުންގެންދެވިއިރު، ނޯޓިހެއް ހިފައިގެން ވަޑައިގަންނަވާ ސިވިލް ސަރވިސް މުވައްޒިފުންނަށްވެސް އަދަބު އިހްތިރާމެއް ކުރެއްވުމެއް ނެތި، މޫނު މައްޗަށް ދޮރުޖެއްސެވުން ފަދަ ހުތުރު އަމަލުތައް އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރަކަށް ހުންނަވާ އަހުމަދު އަބްދުﷲ ދީދީ ގެންދެވީ ހިންގަމުންނެވެ. ޑިޕާޓްމެންޓް އޮފް ޖުޑީޝަލް އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަނުން ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ އިދާރީ މަސައްކަތްތައް ކުރަން ފެށުމާއެކު، ކޯޓުގެ އިދާރީ އިސް މުވައްޒިފަށް ބިރު ދެއްކުން ފަދަ ހުތުރުވެގެންވާ އަމަލުތައްވެސް ޑރ. އަހުމަދު އަބްދުﷲ ދީދީ ހިންގަމުން ގެންދެވިއިރު، އެކަންކަން މިހާރުވެސް ލިޔެކިޔުންތަކުން އެ ހުރީ ފެންނަނާށެވެ.

ފަހަރުގައި ލިބިވަޑައިގެން ހުންނެވި ބާރުވެރިކަމުގައި، އެމަނިކުފާނުގެ މައްސަލައެއް ބެލުމަކީ އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ކުރެއްވޭނެކަމެއް ނޫންކަމަށް ރައްޔިތުންނަށް ހާމަކޮށްދޭން ބޭނުންފުޅުވީކަމަށްވެދާނެ އެވެ. ނުވަތަ ކޮންމެކަމެއް ކޮންމެ ގޮތަކަށް ކުރެއްވިނަމަވެސް އެއީ ޤާނޫނުގެ ދިގު އަތް ނުފޯރާނެ ބޭފުޅެއްކަމަށް އަމިއްލަފުޅަށް ހީފުޅުވެވަޑައިގެންނަވަނީކަމަށްވެދާނެ އެވެ. ނަމަވެސް އެ ބޮޑާކަމާއި، ބާރުވެރިކަމުގައި ހުންނެވި ފަނޑިޔާރުންނަށް ޖޭއެސްސީން ބުދަ ދުވަހު ދިނީ ވަރުގަދަ މެސެޖެކެވެ.

އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރާއި، ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރު އާދަމް މުހައްމަދު މަޤާމުން ވަކިކުރުމަށް ނިންމި ނިންމުމާއެކު، ޖޭއެސްސީން ދިން ވަރުގަދަ މެސެޖަކީ ޤާނޫނުގެ ކުރިމަތީގައި ހަމަ އެންމެންނަކީ ހަމަހަމަ ބައެއްކަމެވެ. ކިތަންމެ ބޮޑު މަޤާމެއް ލިބިވަޑައިގެން އިންނެވިނަމަވެސް، ޤާނޫނުގެ ދިގު އަތް އެ ފަނޑިޔާރުންނަށް ފޯރާނެކަމެވެ. އެކަމުގައި އެ މީހަކު ހުރީ ކޮން މަޤާމެއްގައިކަމެއް، ކިހާ ބޮޑު ބާރެއްގައިކަމެއް ނުބަލާނެކަމުގެ ވަރުގަދަ މެސެޖު އެވެ.

ދެން އޮތީ އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރާއި، ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ އިތުރު ބައެއް ފަނޑިޔާރުންނާއި ގުޅޭގޮތުން ޖޭއެސްސީން ބަލަން ނިންމި މައްސަލަތަކެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރު ދެ ދުވަހު ދެގޮތަށް ހުކުމް ކުރައްވަމުން ވަޑައިގެންނެވި މައްސަލަތައް ހިމެނެ އެވެ.

އެއް ދުވަހު އިރު އަރާއިރު، އޭރުގައި ސިޔާސީގޮތުން އެންމެ މަންފާކުރަވަނިވި ގޮތަށް ހުކުމެއް ކުރެއްވުމަށްފަހު، ޖެހިގެން އަންނަ ދުވަހު ސިޔާސީގޮތުން ވައި ހުރި މިސްރާބަށް ބެއްލެވުމަށްފަހު ނިންމެވި މައްސަލަތައް ހިމެނެ އެވެ. ބައެއް މައްސަލަތަކުގައި މި ދެންނެވި ފަނޑިޔަރުން 3 ދުވަހު 3 ގޮތަށް ހުކުމް ކުރައްވާފައި އެބަ ހުންނެވި އެވެ. އެ ފަނޑިޔާރުން ދެކިވަޑައިގަންނަވަގޮތުގައި އެ ބޭފުޅުން އެއް މައްސަލައެއްގައި ދުވާލަކު ގޮތަކަށް ހުކުމްތައް ނެރުއްވިނަމަވެސް އެކަމާއި ގުޅޭ މައްސަލައެއް ނުބެލޭނެ އެވެ. އެއިން ފަނޑިޔާރަކާ ނުކުޅެވޭނެ އެވެ. އެބޭފުޅުން ހަމަ ހުކުމްތައް ކުރައްވާނެގޮތަކަށް ކުރައްވަން ދޫކޮށްލައިގެން، ރައްޔިތުންނާއި، މުއައްސަސާތަކުން ތިބެންޖެހޭނީ އަތް އުރާލައިގެންނެވެ. އެއީ އެބޭފުޅުންގެ ބޮޑާކަމާއެކު ދެކިވަޑައިގަންނަވާ ގޮތްތަކެވެ.

ގޮތް ނުދޫކުރެއްވުމުގައި ހުންނެވި ފަނޑިޔާރެއްގެ ނިމުމުގެ ރަތް ސިގްނަލް ލިބުނުއިރު މިއަދުގެ ހަޤީޤަތަކީ ޑރ. އަހުމަދު އަބްދުﷲ ދީދީއަކީ ރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ހަޔާތުގައި އެންމެ ކުރު މުއްދަތެއްގައި އުއްތަމ ފަނޑިޔާރުކަން ކުރައްވާ، އެންމެ ހުތުރުގޮތަކަށް ނިމުން އަންނަ އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރަށް ވެވަޑައިގަތުމެވެ. މުޅި ނިޒާމް އެ އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރަކަށް މަލާމަތް ކުރައްވާ ފަނޑިޔާރެއްގެ ގޮތުގައި ޑރ. އަހުމަދު އަބްދުﷲ ދީދީގެ ފަނޑިޔާރުކަމަށް ނިމުން އަންނަކަމެވެ. ހަމައެހެންމެ ޑރ. އަހުމަދު އަބްދުﷲ ދީދީގެ ފަނޑިޔާރުކަމުގެ ނިމުން އައިސްފައިމިވަނީ ދެންވެސް ތިއްބެވި ފަނޑިޔާރުން އެތަށް ބައިވަރު އިބުރަތުން ފުރިގެންވާ މެސެޖުތަކެއްވެސް ދެމުންނެވެ.